ಶಿವಮೊಗ್ಗ | ಹೆಚ್ಚಿದ ಅಪಾಯಕಾರಿ ರಾಸಾಯನಿಕ: ಕುಡಿಯಲೂ ಯೋಗ್ಯವಲ್ಲ ತುಂಗೆಯ ನೀರು!

ಶಿವಮೊಗ್ಗ: ಪಶ್ಚಿಮಘಟ್ಟ ಸಾಲಿನ ಕುದುರೆಮುಖ ಸನಿಹದ ಗಂಗಡಿಕಲ್ಲು ಬಳಿ ಹುಟ್ಟುವ ತುಂಗೆ ಅಲ್ಲಿಂದ 147 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರ ಹರಿದುಬಂದು ಕೂಡಲಿ ಹತ್ತಿರ ಭದ್ರಾ ನದಿಯನ್ನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಶೃಂಗೇರಿ, ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಶಿವಮೊಗ್ಗದತ್ತ ಹರಿದು ಬರುವಾಗ ಅದರ ಒಡಲೊಳಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ತ್ಯಾಜ್ಯ (ರಾಸಾಯನಿಕ ಗೊಬ್ಬರ–ಕೀಟನಾಶಕ) ಬಂದು ಸೇರಿಕೊಂಡರೆ, ಗಾಜನೂರು ಜಲಾಶಯದಿಂದ ಕೂಡಲಿವರೆಗಿನ 33 ಕಿ.ಮೀ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಹಾಗೂ ಒಳಚರಂಡಿಯ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಸೇರಿ ನೀರು ಬಳಸಲು ಯೋಗ್ಯವಿಲ್ಲದಂತಾಗುತ್ತದೆ. 

ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ನದಿ ಮಾಲಿನ್ಯ:

ಗಾಜನೂರಿನಿಂದ ಮುಂದೆ ಹೊಸಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಘನ ಹಾಗೂ ದ್ರವತ್ಯಾಜ್ಯ ಸೀದಾ ನದಿಯ ಒಡಲು ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ಆಚೆ ದಡದ ಮತ್ತೂರು ಬಳಿಯೂ ತ್ಯಾಜ್ಯ ನೀರು ನದಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನೀರು ಎತ್ತಿ ಊರಿಗೆ ಕುಡಿಯಲು ಕೊಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮುಂದೆ ಹರಕೆರೆ ಬಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಮೋರಿ ಹಾಗೂ ನೀರಾವರಿ ಕಾಲುವೆಯ ನೀರು ತ್ಯಾಜ್ಯದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನದಿಯೊಳಗೆ ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ನಂತರ ಹಳೆಯ ಮಂಡ್ಲಿ, ಸವಾಯಿಪಾಳ್ಯ, ಎನ್‌.ಟಿ. ರಸ್ತೆಯ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಚರಂಡಿ ನೀರು ನದಿ ಒಡಲಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ನಂತರ ಇಂದಿರಾ ನಗರ, ವಿದ್ಯಾನಗರ, ಕಂಟ್ರಿಕ್ಲಬ್ ಹಾಗೂ ರುದ್ರಭೂಮಿಯ ಬಳಿಯೂ ನದಿ ಮಲಿನಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ವೆಟ್‌ವೆಲ್ ಇದ್ದರೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕವಿಲ್ಲದೇ ಮಾಲಿನ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಅದೇ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜೀವ್‌ಗಾಂಧಿ ಬಡಾವಣೆ ಬಳಿಯೂ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕೊಳಚೆ ನೀರು ನದಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಿದೆ.

ನದಿಯ ಈಚೆ ದಡದ ಸವಾಯಿಪಾಳ್ಯ, ಹೊಸ ಸೇತುವೆಯ ಬುಡ, ಸೀಗೆಹಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಹಳ್ಳ, ರಾಮಣ್ಣ ಶ್ರೇಷ್ಠಿ ಪಾರ್ಕ್, ಭೀಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಕೋರ್ಪಾಳಯ್ಯನ ಛತ್ರದ ಹತ್ತಿರ ನಗರದ ಚರಂಡಿ ನೀರು ನದಿಯತ್ತ ಹಾದಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ, ಗುಂಡಪ್ಪಶೆಡ್ ಬಳಿ ರಾಜಕಾಲುವೆ ನದಿಯತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿದೆ.

ಹೊನ್ನಾಳಿ ರಸ್ತೆಯ ತ್ಯಾವರೆಚಟ್ನಳ್ಳಿ ಬಳಿ ಪ್ರತಿ ದಿನ 34 ದಶಲಕ್ಷ ಲೀಟರ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕೊಳಚೆ ನೀರು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸುವ ಘಟಕ (ಎಸ್‌ಟಿಪಿ) ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ 36 ಪಂಪ್‌ಗಳಿವೆ. ಶಿವಮೊಗ್ಗದ ವಿನೋಬನಗರ ಭಾಗದಿಂದಲೂ ಕೊಳಚೆ ನೀರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಕಡೆ ಯುಜಿಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಪರ್ಕವೇ ಇಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ತುಂಡಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಕಡೆ ಚರಂಡಿ ನೀರನ್ನು ನದಿಗೆ ತಿರುಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಲವೆಡೆ ಮನೆಯವರೇ ಯುಜಿಡಿ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಬರೀ 11 ದಶಲಕ್ಷ ಲೀಟರ್ ಮಾತ್ರ ಎಸ್‌ಟಿಪಿ ಘಟಕಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದೆ. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಅದೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಆರೋಪವೂ ಇದೆ. 

ಅಲ್ಲಿನ ಪಂಪ್‌ಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ಫ್ಯಾನ್‌ಗಳು ತುಕ್ಕುಹಿಡಿದಿವೆ. ಉಳಿದ 23 ದಶಲಕ್ಷ ಲೀಟರ್ ಕೊಳಚೆ ನೇರವಾಗಿ ನದಿಗೆ ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಕಡೆ ವೆಟ್‌ವೆಲ್‌ಗಳಿಗೂ ಯುಜಿಡಿ ಸಂಪರ್ಕ, ರಾಜಕಾಲುವೆ ಸಂಪರ್ಕ ಇಲ್ಲ. ಕೊಳಚೆ ನೀರು ನದಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿದೆ. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ನಗರ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ತುಂಗಾ ಎಡದಂಡೆ ಕಾಲುವೆಯೂ ಊರಿನ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಹೊತ್ತೇ ನದಿ ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ರಾಶಿ ರಾಶಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್, ರಬ್ಬರ್, ಕಾಟನ್‌ಗಳು ನದಿಯ ಮೇಲೆ ನಗರದ ನಿವಾಸಿಗಳ ಕ್ರೌರ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯೆಂಬಂತೆ ಗೋಚರವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ‘ತುಂಗಾ ಉಳಿಸಿ’ ಅಭಿಯಾನದ ಗೆಳೆಯರು ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಹಾಗೂ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಸಮೇತ ವರದಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಆಡಳಿತ ಯಂತ್ರದ್ದು ಮಾತ್ರ ಎಂದಿನಂತೆ ಸುಖ ನಿದ್ರೆ.

ಭೀಮೇಶ್ವರ ಗುಡಿ ಬಳಿ ತುಂಗಾ ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕೆ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಸಿಟಿ ಯೋಜನೆಯಡಿ ₹100 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಮೊತ್ತ ವ್ಯಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಕೆಳಗೆ ನಗರದ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಚರಂಡಿ ಮೂಲಕ ಧಾರಾಳವಾಗಿ ನದಿ ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಆಕರ್ಷಕ ಅಲಂಕಾರ, ಕೆಳಗೆ ನದಿಯ ನೀರಿನ ಶುದ್ಧತೆಗೆ ಸಂಚಕಾರ ಎಂಬಂತಾಗಿದೆ.

‘ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಸಿಟಿ ಯೋಜನೆ ಅಡಿ ನದಿ ನೀರು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಯೋಜನೆ ಇಲ್ಲ. ಭೌತಿಕ ಅಲಂಕಾರಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಅನುದಾನ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಆಲೋಚನೆಯೇ’ ಎಂದು ಪರಿಸರವಾದಿ ಬಿ.ಎಂ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. 

ನಗರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹೊಸಳ್ಳಿಯಿಂದ ತ್ಯಾವರೆಚಟ್ನಳ್ಳಿಯವರೆಗೆ 15 ಕಡೆ ನದಿ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಮಲಿನವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇನ್ನು ತುಂಗೆಗೆ ಬರೀ ಕೊಳಚೆ ನೀರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಕಸಾಯಿ ಖಾನೆಯ ಮಾಂಸದ ತ್ಯಾಜ್ಯ ಹಾಗೂ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿನ ವೈದ್ಯಕೀಯ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತು ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ತಂದು ಎಗ್ಗಿಲ್ಲದೇ ಸುರಿಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದಂತೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂಬುದು ತುಂಗಾ ಉಳಿಸಿ ಅಭಿಯಾನದ ಗೆಳೆಯರ ಅಳಲು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಪಡೆಯಲು ‘ಪ್ರಜಾವಾಣಿ’ ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ ಆಯುಕ್ತ ಮಾಯಣ್ಣ ಗೌಡ ಅವರಿಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿದರೆ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸ್ವಿಚ್ಡ್ ಆಫ್ ಆಗಿತ್ತು.

ಬೆಕ್ಕಿಗೆ ಗಂಟೆ ಕಟ್ಟುವವರು ಯಾರು?

ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ ಇಲಾಖೆ, ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ, ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ, ಮಹಾನಗರ ಪಾಲಿಕೆ, ಒಳಚರಂಡಿ ಮಂಡಳಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಜೊತೆಗೆ ನಗರದ ಜನತೆ, ಸಹೃದಯರು, ಪರಿಸರ ಪ್ರಿಯರು ತುಂಗೆಯ ಶುದ್ಧೀಕರಣಕ್ಕೆ ಟೊಂಕ ಕಟ್ಟಿ ನಿಲ್ಲಬೇಕಿದೆ. ಆದರೆ ಬೆಕ್ಕಿನ ಕೊರಳಿಗೆ ಗಂಟೆ ಕಟ್ಟುವವರು ಯಾರು ಎಂಬುದು ಯಕ್ಷ ಪ್ರಶ್ನೆ.