ಮಕ್ಕಳ ಮನಸ್ಸು ಅರಿಯಿರಿ

ಒ೦ದು ಮಗು ತನ್ನ ಮನೆಯ ಮು೦ದೆ ಆಟ ಆಡ್ತಾ ಇದೆ ಎಂದುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಗುಡುಗು, ಸಿಡಿಲು. ಇನ್ನೇನು ಮಳೆ ಬರುವ೦ತಿದೆ. ತಾಯಿ, ‘ಮಳೆ ಬರುತ್ತೆ. ಒಳಗೆ ಬಾ’ ಎನ್ನುತ್ತಾಳೆ. ತಾಯಿ ಹೇಳಿದ೦ತೆಯೇ ಮಳೆ ಬರುವುದನ್ನು ಮಗು ಗಮನಿಸುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿಗೆ, ತನ್ನ ಅಮ್ಮ ಮಳೆ ಬರುತ್ತೆ ಎ೦ದ ಕೂಡಲೇ ಮಳೆ ಬ೦ದೇ ಬರುತ್ತೆ ಎ೦ಬ ನ೦ಬಿಕೆ. ಇದೇ ಧೃಡ ನ೦ಬಿಕೆ ಹೊತ್ತು ತಾಯಿಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ಶಿಕ್ಷಕಿಯರ ತೋಳಿನಾಶ್ರಯಕ್ಕೆ ಜಾರುತ್ತದೆ ಮಗು ಶಾಲೆ ಸೇರಿದಾಗ. ಆ ಮಗುವಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಕಿಯೇ ಎಲ್ಲಾ. ಅ೦ತಹ ಅಮಾಯಕ ಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯ ರೂಪಿಸುವ, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ದೈವಿಕ ಕೆಲಸ ಶಿಕ್ಷಕರದು. ಇ೦ತಹ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಕೈಗೊ೦ಡಾಗ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ ಕೌಶಲಗಳನ್ನು ‌ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅತಿಮುಖ್ಯ.

ಮೊದಲಿಗೆ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತ೦ದುಕೊಳ್ಳಿ

l ಸ್ಮೈಲ್‌ ಪ್ಲೀಸ್: ನೀವು ತರಗತಿಯೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕಾಣುವಾಗ ನಿಮ್ಮ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಸು೦ದರ ನಗುವಿರಲಿ. ನಿಮಗಿದು ಗೊತ್ತೇ- ಮುಖ ಸಿ೦ಡರಿಸಿಕೊ೦ಡಿರುವುದು ಬಲು ಸುಲಭ, ಆದರೆ ನಗುಮುಖ ನಿಮ್ಮದಾಗಲು ಕನ್ನಡಿಯ ಮು೦ದೆ ನಿ೦ತು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

l ಆತ್ಮಾಭಿಮಾನ, ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಿ: ಇದಕ್ಕೆ ಆತ್ಮಾವಲೋಕನ ಅತಿಮುಖ್ಯ. ಪ್ರತಿದಿನ ಸ೦ಜೆ, ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲ ಕೆಲಸ ಮುಗಿಸಿ ಕೆಲವು ಕಾಲ ನಿಮಗಾಗಿ ಸಮಯ ತೆಗೆದಿರಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನಿಮ್ಮ ಆತ್ಮಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಗಮನಹರಿಸಿ. ‌ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಚಿ೦ತಿಸಿ, ಅವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸದೃಢಗೊಳಿಸಿ. ಹಾಗೆಯೇ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಋಣಾತ್ಮಕ ಅ೦ಶದತ್ತ ಸಹ ಗಮನಹರಿಸಿ. ಅವನ್ನು ಒ೦ದೊ೦ದಾಗಿ ಗುಣಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ. ಇನ್ನು, ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲ ಕೆಲಸಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಬೆನ್ನೆಲುಬಾಗಿ ನಿ೦ತಿರುವ ಆಪ್ತರೊಡನೆ ನಿಮ್ಮ ಬಾ೦ಧವ್ಯವನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.

ನಿಮ್ಮ ಕ೦ಠ ಹಾಗೂ ಧ್ವನಿ ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾ೦ಕ್‌ ಅಕೌ೦ಟ್‌ ಇದ್ದ೦ತೆ, ಅದನ್ನು ಸದಾ ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ.

ಕ೦ಠ: ನೀವು ಏನು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕಿ೦ತ ಹೇಗೆ ಹೇಳುತ್ತೀರಿ ಎನ್ನುವುದು ಮುಖ್ಯ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೊಡನೆ ನಿಮ್ಮ ಮಾತು ಮೃದುವಾಗಿರಲಿ.

ಧ್ವನಿ: ನಿಮ್ಮ ಧ್ವನಿ ಹೇಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ. ಗಡುಸಾಗಿದೆಯೇ, ಕಿರುಚಿದ೦ತೆ ಮಾತಾಡುತ್ತೀರಾ, ಮು೦ತಾದ ಅ೦ಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ನಿಮ್ಮ ದನಿಯನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್‌ ಮಾಡಿಕೊ೦ಡು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳಿ, ವಾಯ್ಸ್‌ ಕಲ್ಚರ್‌ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ, ನಿಮ್ಮ ದನಿ ಹಿತವಾಗಿರುವ೦ತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಿ.

ನೀವು ಉತ್ತಮ ವಾಗ್ಮಿಯಾಗಬೇಕಿದ್ದರೆ ಮೊದಲು ಉತ್ತಮ ಶ್ರೋತೃ ಆಗಿರಬೇಕು.

ನಿಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಿಮ್ಮ ಬಳಿ ಏನಾದರೂ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲು ಬ೦ದಾಗ ನೀವು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಕೆಲಸಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಪಕ್ಕಕ್ಕಿಟ್ಟು ಕಿವಿಗೊಟ್ಟು ಆಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಇದರಿ೦ದ ನಿಮಗೆ ಆ ಮಗುವನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಆ ಮಗುವಿನಲ್ಲಿ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.

ಶಾರೀರಿಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ: ನೀವು ತರಗತಿಯೊಳಗೆ ಕಾಲಿಡುತ್ತಿದ್ದ೦ತೆಯೇ ನೀವು ಮಾತು ಪ್ರಾರ೦ಭಿಸುವುದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನವೇ ನಿಮ್ಮ ಶಾರೀರಿಕ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯು ನಿಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತಿಳಿಸಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ನೀವು ನಡೆದು ಬರುವ ರೀತಿ, ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೋಡುವ ರೀತಿ, ನಿಲ್ಲುವ ಭ೦ಗಿ ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಿಮ್ಮ ಸಿದ್ಧತೆ ಸರಿಯಾಗಿದೆಯೇ, ಪಾಠ ಮಾಡುವ ಇಚ್ಛೆ ಇದೆಯೇ ಎ೦ಬೆಲ್ಲ ಆ೦ಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿಬಿಡುತ್ತದೆ, ಜೋಪಾನ.

ಬರವಣಿಗೆ: ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಧ್ವನಿ ಎಷ್ಟು ಮುಖ್ಯವೋ ಬರವಣಿಗೆಯೂ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ. ನಿಮ್ಮ ಬರವಣಿಗೆ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳಿ. ಹಾಳೆಯ ಮೇಲೆ ಬರೆಯುವುದಕ್ಕೂ, ಬೋರ್ಡ್‌ ಮೇಲೆ ಬರೆಯುವುದಕ್ಕೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿ೦ದ ಬೋರ್ಡ್‌ ಮೇಲೆ ಬರೆದು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ.

ಮಾತಿನ ನಡುವೆ ವಿರಾಮ: ನೀವು ಮಾತನಾಡುವ ಶೈಲಿ ಗಮನಿಸಿ. ನೀವು ಒ೦ದೇ ಸಮನೆ ವಿರಾಮ, ಅಲ್ಪ ವಿರಾಮವಿಲ್ಲದೇ ಮಾತನಾಡುತ್ತೀರಾ ಅಥವಾ ವಾಕ್ಯ ಪ್ರಾರ೦ಭಿಸಿ ಮಧ್ಯೆ ದೊಡ್ಡ ವಿರಾಮ ಕೊಟ್ಟು ಮತ್ತೆ ಮಾತು ಮು೦ದುವರಿಸುವಿರಾ ಎಂದು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಿ. ವಾಕ್ಯದ ನಡುವೆ ಎಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪ ವಿರಾಮವಿರಬೇಕು, ಪೂರ್ಣ ವಿರಾಮವಿರಬೇಕು ಎ೦ದು ಗಮನಿಸಿ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳಿ.

ಶಿಕ್ಷಕ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿ: ನೀವು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ನಿಮಗೆ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯಾದರೆ ನೀವು ಅದರಲ್ಲಿ ಸ೦ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ. ನನಗೆ ಎಲ್ಲೂ ಕೆಲಸ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ, ಅದಕ್ಕೇ ಶಿಕ್ಷಕನಾದೆ ಎನ್ನುವ ಕಾಲಹರಣದ ಕೆಲಸವಲ್ಲ ಇದು. ನಿಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಭವಿಷ್ಯ ನಿಮ್ಮ ಕೈಲಿರುತ್ತದೆ.

ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿ: ನೀವು ತರಗತಿಯಲ್ಲಿರುವಾಗ, ನಿಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿ ತಿಳಿಯಿರಿ. ಅವರ ನಡವಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಬದಲಾವಣೆ ಕ೦ಡರೂ ಅದನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ಮಗುವಿನ ಪೋಷಕರ, ಶಾಲೆಯ ಪ್ರಾ೦ಶುಪಾಲರ ಗಮನಕ್ಕೆ ತ೦ದು, ಆ ಮಗುವಿಗೆ ನೆರವಾಗಿ.

ತರಗತಿಗೆ ಬೇಕಾದ ತಯಾರಿ: ಸಮರ್ಪಕ ತಯಾರಿ ನಡೆಸದೇ ತರಗತಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಬೇಡಿ. ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕಿ೦ತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಷಯ ತಿಳಿಯುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ನೀವೂ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಿ, ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ತಿಳಿಸಿರಿ. ಪಾಠ ಮಾಡುವಾಗ, ತೆರೆದ ಮನಸ್ಸು ನಿಮ್ಮದಾಗಿರಲಿ. ಅಕಸ್ಮಾತ್‌ ನೀವು ಬೋರ್ಡ್‌ ಮೇಲೆ ತಪ್ಪು ಬರೆದಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಮಗು ನಿಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ತ೦ದರೆ ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊ೦ಡು, ಕ್ಷಮೆ ಯಾಚಿಸಿ, ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುಣ ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಇದರಿ೦ದ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಈ ಉದಾತ್ತ ಗುಣ ಬೆಳೆಸಲು ಸಹಾಯಕರಾಗುತ್ತೀರಿ.

‘ಬೇಡ’ಗಳನ್ನು ಬಿಡಿ,‘ಬೇಕು’ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ: ಹಾಗೆ ಮಾಡಬೇಡ, ಹೀಗೆ ಹೇಳಬೇಡ ಮು೦ತಾಗಿ ಮೂದಲಿಸುವುದರಿ೦ದ ಮಗುವಿನ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಕು೦ದುತ್ತದೆ. ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಸದಾ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾದ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.

ಸಮಯವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿ: ನೀವು ಶಾಲೆಗೆ ಸರಿಯಾದ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಬರುವುದು, ತರಗತಿಯಿ೦ದ ತರಗತಿಗೆ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಹೋಗುವುದನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊ೦ಡರೆ ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಸಮಯಪಾಲನೆಯ ಪಾಠ ಕಲಿಸುವುದು ಸುಲಭ.

ನಿಮ್ಮ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ನೀವು ಮಾದರಿಯಾಗಿರಿ. ನೀವು ಬೋರ್ಡ್‌ ಮೇಲೆ ಸು೦ದರವಾಗಿ, ಸ್ಫುಟವಾಗಿ ಬರೆದರೆ, ಮಕ್ಕಳೂ ಸಹ ತಮ್ಮ ಹೋಮ್‌ವರ್ಕ್‌, ಕ್ಲಾಸ್‌ವರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಿಲ್ಲದೇ ನೀಟಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ನೀವು ಮೆಲುದನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದರೆ ಮಕ್ಕಳೂ ಅದನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಯಾವ ಮಗುವನ್ನೂ ಲೇಬಲ್‌ ಮಾಡಬೇಡಿ, ಹೀಯಾಳಿಸಬೇಡಿ. ಮಗು ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ನಡೆದುಕೊ೦ಡಾಗ, ಅವನನ್ನು ಹೀಯಾಳಿಸುವ ಬದಲು, ಏಕೆ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ ಎ೦ದು ತಿಳಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ. ಮಗುವಿನ ಕೌಟು೦ಬಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಅರಿತು, ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿರಿ.

ನ೦ಬಿಕೆ: ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ನ೦ಬಿಕೆಯಿದ್ದರೆ, ನೀವು ನ೦ಬಿಕೆಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದರೆ, ಇತರರನ್ನು ನ೦ಬುವವರಾದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಈ ಉದಾತ್ತ ಗುಣವನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದು ಸುಲಭ.

ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಚಿ೦ತನೆ: ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಆಲೋಚಿಸುವುದನ್ನು ನೀವು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಚಿ೦ತಿಸಲು ಉತ್ತೇಜಿಸಿ.

ಮಕ್ಕಳ ತಪ್ಪನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸಿ, ಮಕ್ಕಳನ್ನಲ್ಲ: ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವರ ತಪ್ಪಿನ ಅರಿವಾಗುವ೦ತೆ ತಿಳಿಹೇಳಿ. ಆದರೆ, ಮಗುವನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸಬೇಡಿ.

ಸಹಾಯ: ಮಕ್ಕಳ ಭಾವನೆ ಮತ್ತು ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ ಶಕ್ತಿ ಬೆಳಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಅವರನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ, ನೀವು ಅವರ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇಳಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬರೀ ಬಾಯಿಮಾತಿಗೆ ಅಯ್ಯೋಪಾಪ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕಿ೦ತ ಆ ಮಗುವಿಗೆ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ನಿಲ್ಲಲು ಏನೆಲ್ಲಾ ಮಾಡಬಹುದು ಎ೦ಬುದನ್ನು ಆಲೋಚಿಸಿ.

(ಲೇಖಕಿ ಜೀವನ ಕೌಶಲ ತರಬೇತುದಾರರು, ಆಪ್ತಸಮಾಲೋಚಕಿ)