ಸೋಣದ ಸೋಗಲೆ: ಅಜ್ಜಿ ಕತೆ

ಒಂಜಾನೊಂಜಿ ಊರುಡು ಇರುವೆರ್ ತಗೆ ತಂಗಡಿ ಇತ್ತೆರ್‍ಗೆ. ಆಣಗ್ ಗಡ್ಡ ಮೀಸೆ ಬರೊಂದು ಮಸಲಾದಿಗೆ ಬರ್‍ಪಿನ ಪೊರ್ತು, ಪೊಣ್ಣು ಮದ್ಮಲಾವರೆ ತಯಾರಾತಿನ ಪೊರ್ತು. ಇಂಚ ಉಪ್ಪುನಗ ಒಂಜಿ ದಿನ ತಗೆ ಸಂತೆಗ್ ಪೋದು ಪಿರ ಬನ್ನಗ ಒಂಜಿ ಚೆಂಡ್ ಮಲ್ಲಿಗೆದ ಪೂ ಪತೊಂದು ಬತ್ತೆ. ಬತ್ತಿನಾಯೆ ಅವೆನ್ ಗೋಡೆಡಿತ್ತಿನ ಗಿಳಿಕಂಡಿಡ್ ದೀದ್ ಈ ಚೆಂಡ್ ಮಲ್ಲಿಗೆನ್ ಯೇರ್ ತರೆಕ್ಕ್ ದೀಪೆರಾ ಅಕಲೆನ್ ಯಾನ್ ಮದ್ಮೆ ಆಪೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ಮೀಯರೆ ಕೆದುಕ್ಕು ಪೋಯೆ. ಇಲ್ಲ್ ನಿಲ್ಕೆ ಪೊಣ್ಣು ಪೊಂಜೊವುಲು ದಿಂಜಿದಿತ್ತಿನ ಇಲ್ಲಾಂಡಲಾ ಆ ಮಲ್ಲಿಗೆದ ಸುದ್ದಿಗ್ ಯೇರ್ಲಾ ಪೋತುಜೆರ್.

ಆಂ….ಪಂಡಿಲೆಕ ಯಾನ್ ಕತೆ ಪನೊಂದೇ ಪೋವೊಂದುಲ್ಲೆ. ಉಂದು ಅಜ್ಜಿಕತೆ. ಯಾನ್ ಎಲ್ಯ ಉಪ್ಪುನಗ ಎನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ಚಿಮಿಣಿ ಅಜ್ಜಿ ಸೋಣೊಡು ಪನೊಂದಿತ್ತಿನ ಅಜ್ಜಿ ಕತೆ. ಉಂದೆನ್ ಸೋಣದ ಸೋಗಲೆಂದ್‍ಲಾ ಪನೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಸೋಗಲೆ ಪಂಡ, ಒಯ್ಯಾರ, ಕುಸಲ್, ಕುಸೆಲ್ ಅಜಕೆ, ಕೊಜಕೆ, ಮಂಗ್, ಮಸ್ಕಿರಿ ಪೂರ ಬರ್‍ಪುಂಡು.

ಉಂದು ಮರಿಯಲದ ಆಟಿ ಪೋದು ಸೋಣ ಬರ್‍ಪಿನದಗ ಸುರುವಾಪುಂಡು. ಆಟಿಡ್ ಸೋಗಲೆಗ್ ಪುರ್ಸತ್ತ್ ಇಜ್ಜಿ. ದಾಯೆ ಪಂಡ ಬಂಜಿಗ್ ನುಪ್ಪು ದಾಂತಿನಪಗ ಕತೆ ಎಂಚ ಪಿದಡೊಡು. ಸೋಣ ಪಂಡ ಆಟಿದ ಸೀಕ್ ಸಂಕಡ, ಬಡವು, ತೊಡು ಕರೀದ್ ಅಷ್ಟೆಮಿ ಚೌತಿ ಬನ್ನಗ ಅಡ್ಡೆ ತಿಂದ್‍ದ್ ಅಗ್‍ರ ಬರ್‍ಪಿನ ಪೊರ್ತು. ಅಪಗ ಸೋಗಲೆ ಪಿದಡುಂಡು. ಇನಿ ಆಟಿ ಪಂಡ ಅರ್ಥದಾಂತಿನ ಆಚರಣೆ ಆದ್ ಜಾತ್ರೆ ಆತ್ಂಡ್. ಅಯಿಕ್ಕ್ ಎಂಕಲು ಮರನಿ ಪಾವಂಜೆದ ಅಗೋಳಿ ಮಂಜಣ ಜಾನಪದ ಕೇಂದ್ರೊಡು ಪ್ರೈಮರಿ ಶಾಲೆದ ನೂದು ಜೋಕುಲೆನ್ ಕೂಡು ಪಾಡಾದ್ “ಸೋಣದ ಸೋಗಲೆ ಅಜ್ಜಿ ಕತೆ” ಪನ್ಪಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮಲ್ತ.

ಜೋಕುಲು ಅಜ್ಜಿ ಆದ್ ಏತ್ ಪೊರ್ಲುಡು ಕತೆ ಪನ್ಪಿನೆನ್ ತೂಂಡ ನಮ್ಮ ತುಳು ಬಾಸೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಅಳಿಯರೆ ಸಾಧ್ಯನೇ ಇಜ್ಜಿ. ಆಂಡ ಅವೆನ್ ನಮ ನಮ್ಮ ಜೋಕುಲೆಗ್ ಯೇತ್ ಕಲ್ಪವ? ಉಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ. ಇನಿ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆ ಕಾಲೇಜಿಲೆಡ್ ಮಂಡೆ ಹಾಳಾತಿನ ಜೋಕುಲೆಗ್ ಕೌನ್ಸಿಲಿಂಗ್ ಮಲ್ತಿಲೆಕ ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ಮಂಡೆ ಹಾಳಾಪಿನೆಡ್ದ್ ದುಂಬೇ ಆಣಗ್ ಮೀಸೆ ಬನ್ನಗ ಪೊಣ್ಣಗ್ ಮಿರೆ ಬನ್ನಗ ಅಜ್ಜಿನಕುಲು ಅಜ್ಜಿ ಕತೆಟ್ಟೇ ಕೌನ್ಸಿಲಿಂಗ್ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಉಂದು ನೀತಿ ಕತೆಲಾ ಅಂದ್. ಉಂದು ಜಾನಪದ ಆಯುರ್ವೇದ ಸತ್ಯದಲೆಕ್ಕ ಜೋಕುಲ್ನ ಮಂಡೆನ್ ಸರಿ ತಾದಿಡ್ ಕೊನೊಪುಂಡು.

ಆಂ….ಪಂಡಿಲೆಕ ಎನ್ನ ಕತೆ ಅರ್ದೊಡೇ ಒರೀಂಡ್. ದಾದ ಪನೊಂದಿತ್ತೆ. ತಗೆ ಗಿಳಿಕಂಡಿಡ್ ದೀತಿನ ಮಲ್ಲಿಗೆದ ಚೆಂಡ್‍ನ್ ಯೇರ್ಲಾ ತೂವಂದೆ ಉಪ್ಪುನಗ ತಪ್ಪು ಮೈಪುಡು ಕಜವು ಅಡಿತೊಂದು ಬತ್ತಿನ ತಂಗಡಿ ತೂಪೊಲು. ಈತ್ ಪೊರ್ಲುದ ಮಲ್ಲಿಗೆದ ಪೂನು ಯೇರಪ್ಪಾ ದೀತೆರ್? ಉಂದೆನ್ ಎನ್ನ ತರೆಕ್ಕೇ ದೀವೊಡು ಪನೊಂದು ಕಮ್ಮೆನ ದೆತೊಂದು ಮಲ್ಲಿಗೆದ ಪೂತ್ತ ಚೆಂಡ್‍ನೇ ತರೆಕ್ಕ್ ದೀಯೊಲು. ಆತೆನ ಪೊರ್ತುಗು ಮೀಯರೆ ಪೋತಿನ ತಗೆ ಬತ್ತ್‍ದ್ ತೂಪೆ ಪೂ ಗಿಳಿಕಂಡಿಡಿಜ್ಜಿ. ಉಂದು ದಾದ ಸೋಜಿಗ ಯೇರೆ ತರೆಕ್ಕ್ ಪೋಂಡು ಪಂಡ್‍ದ್ ತೂನಗ ತಂಗಡಿ ಸೋಗಲೆ ತರೆಟ್ಟುಂಡು. ತಾನ್ ಪಂಡಿ ಬಾಸೆದಂಚ ಅಲೆನೇ ಮದ್ಮೆ ಆಪೆ ಪನೊಂದು ಬೆರಿ ಪತ್ತುವೆ. ಆಲ್ ಇಲ್ಲ ಮೊಡಂಕೆಲ್ ಜತ್ತ್‍ದ್ ಜಾಲ್‍ಡ್ ಬಲಿತೊಲು. ಜಾಲ್‍ಗ್ ಬೆರಿ ಪತಿಯೆ. ಜಾಲ್ ಜತ್ತೊಲು ಕಂಡದ ಪುಣಿಯೆ ಬಲಿತೊಲು ಅಡೆಲಾ ಬೆರಿಪತಿಯೆ. ಕಂಡದ ಪುಣಿ ಬುಡಿಯೊಲು ಕಟ್ಟಪುಣಿ ಪತಿಯೊಲು ತುದೆ ಬರಿಕ್ಕ್ ಬತ್ತೊಲು. ತಗೆ ಅಡೆಲಾ ಬೆರಿ ಪತೊಂದು ಪೋಯೆ. ತುದೆ ಬರಿಟ್ಟೊಂಜಿ ಕುಕ್ಕುದ ಮರ ತುದೆಕ್ಕ್ ಬಗ್ಗ್‌ದುಂಡು.

ಅಂಚಿಂಚಿ ತೂಯೊಲು, ತಗೆಡ್ದ್ ತಪ್ಪಾವರೆ ಬೋಡಾದ್ ಬಗ್ಗ್‌ದಿ ಮರಕ್ಕ್ ಮಿತರಿಯೊಲು. ಇಂಬೆಲಾ ಮರಕ್ಕ್ ಪೋಯೆ. ಆಲ್ ಗೆಲ್ಲ್‌ಡ್ದ್‌ ಗೆಲ್ಲ್‌ಗ್‌ ಪೋಯೊಲು. ಇರೆಡ್ದ್ ಇರೆಕ್ಕ್ ಪೋಯೊಲು ಇಂಬೆಲಾ ಪೋಯೆ. ಅಕೇರಿಗ್ ತಗೆ ಪತ್ತೆರೆ ಬನ್ನಗ ತಂಗಡಿ ತುದೆಕ್ಕ್ ಲಾಗಿಯೊಲು ತಗೆಲಾ ಲಾಗಿಯೆ. ಇರುವೆರ್‍ಲಾ ನೀರ್‍ಗ್ ಬೂರ್‍ದು ಸೈತೆರ್.

ಸೈತಿನಕುಲು ನೀರ್‍ಡ್ ತಗೆ ಮುಗುಡು ಮೀನಾದ್ ಪುಟಿಯೆ. ತಂಗಡಿ ಬಾಲೆ ಮೀನಾದ್ ಪುಟಿಯೊಲು. ಒಂಜಿ ದಿನ ಒರಿ ಮೀನ್ ಪತ್ತುನಾಯೆ ಬಲೆಟ್ಟ್ ಬೂರಿನ ರಡ್ಡ್ ಮೀನ್‍ನೆನ್‍ಲಾ ಪತ್ತ್‌ದ್‌ ಕಂತ್ ಬೊಡೆದಿಡ ಕೊರಿಯೆ. ಆಲ್ ಅವೆನ್ ಮೂರುದು ಕಜಿಪು ಮಲ್ತೊಲು. ಆಂಡ ಅರೆಪು ಕೂಟುದು ಬೆಯ್ಯರೆ ದೀನಗ ಬಿಸಲೆಡ್ ನೆತ್ತೆರ್ ಉರ್ಕರೊಂದು ಬರ್‍ಪುಂಡು. ಕುಚು ಕುಚು ಕುಚು ಕುಚು ಪನ್ಪುಂಡು. ಉಂದು ದಾದ ಮಾಯ ಉಂದು ದಾದ ಸೋಯ ಪನೊಂದು ಆಲ್ ಬಿಸಲೆನೇ ಕೊನೊದು ಇಲ್ಲ ಬೆರ್ತಲಿ ಗೂಪುವೊಲು.

ಅಲ್ಪ ಇಲ್ಲ ಪಿರವು ಬಸಲೆ ಬೊಕ್ಕ ಪದ್ಪೆ ಪನ್ಪಿ ರಡ್ಡ್ ದೈ ಬುಲೆವುಂಡು. ಬಸಲೆ ಪದ್ಪೆ ಮಲ್ಲೆ ಆನಗ ಇಲ್ಲ ಯಜಮಾಂದಿ ತೊಪ್ಪು ಮುತ್ತೊಂದು ಕಜಿಪು ಮಲ್ಪರೆ ಪಿದಡುವೊಲು. ಬಸಲೆ ಪದ್ಪೆದ ದೈಕ್‍ಲೆನ್ ಕುತ್ತುದು ಮೂರುದು ದಿಕ್ಕೆಲ್ಡ್ ಬೆಯ್ಯರೆ ದೀಪೊಲು. ಅವುಲು ಇಚಿತ್ರ ತೋಜುಂಡು ಬೆಯ್ಯನಗ ಕುಚುಕುಚುಂದು ಮುತ್ತ ಕೊರಿಲೆಕ ಸೊರ ಕೇನುಂಡು. ನೆತ್ತೆರ್‍ದ ನುರೆ ಉರ್ಕರುಂಡು. ಆಲ್ ಪೋಡಿದ್ ಪೋದು ಬಿಸಲೆನೇ ಕೊನೊದು ಇಲ್ಲ ಬೆರ್ತಲಿ ಗೂಪುವೊಲು. ಅಲ್ಪ ದಾನೇಂಡ್?

ಅಲ್ಪಲಾ ಅಕುಲು ತಗೆ ಪೆಜತ್ತ ಮರ, ತಂಗಡಿ ಪೆಲತ್ತ ಮರ ಆದ್ ಕೊಡಿಪುವೆರ್. ಮರಕ್ಕುಲು ಮಲ್ಲೆ ಆವೊಂದು ಬನ್ನಗ ಒರಿ ಮರತ್ತ ಬೇಲೆದಾಯೆ ಮರಕ್‌ಲೆನ್‌ ಕಡ್‌ತ್‍ದ್ ಕುತ್ತುದು ಮೂಪು ಮಲ್ಪುವೆ. ಇಲ್ಲಗ್ ಜಂತಿ ಮಲ್ತ್ ಪಾಡುವೆ. ಒಂಜಿ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಪೆಲನ್‍ಲಾ ಪೆಜನ್‍ಲಾ ಸಂದ್ ಪಾಡ್ದ್ ಸಂದ್‍ಕೀಲ್ ಪಾಡ್‍ದ್ ಜಂತಿ ಪಾಡುವೆ. ಮನದಾನಿ ಸಂದ್ ಪಾಡ್ದಿನಲ್ಪ ನೆತ್ತೆರ್ ಬೊಟ್ಟ ಬೊಟ್ಟ ಅರಿಯರೆ ಪತ್ಂಡ್‍ಗೆ. ಅಕೇರಿಗ್ ನಿಮಿತ್ತ ಕೇನ್ನಗ ತೋಜಿಂಡ್‍ಗೆ ಅವು ತಗೆ ತಂಗಡಿ ಕಂಡನೆ ಬೊಡೆದಿ ಆವರೆ ಪೋದು ಬಾಲೆಮೀನ್ ಮುಗುಡು ಮೀನ್ ಆತಿನ ಕತೆ.

ಈ ಕತೆ ಅಜ್ಜಿ ಕತೆ. ಉಂದೆತ್ತ ಸಂದೇಶ ದಾದ ಪಂಡ ತುಳು ಜನಪದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಡ್ ತಗೆ ತಂಗಡಿನ ಪವಿತ್ರ ಸಂಬಂಧ ಅವು ಹಾಳಾವರೆ ಬಲ್ಲಿ. ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ, ಪೊಣ್ಣು ಸೊರ್ಕರೆ ಬಲ್ಲಿ. ಮರಕ್ಕ್ ಮಿತರರೆ ಬಲ್ಲಿ . ಆಲ್ ಯೇಪ ಮರಕ್ಕ್ ಮಿತರರೆ ಪೋಪೊಲು ಅಪಗ ಆಲ್ನ ಕಾಲ ಬತ್ತ್ಂಡ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಅರ್ಥ. ಪೊಣ್ಣಾಯಿನಾಲ್ ದೊಡ್ಡು, ಬಂಗಾರ್ , ಪಣವು ಪದ್ದೆಯಿ, ಸೀರೆದಾರೆ , ಉನ್ಪು ತಿನ್ಪು ಗುರ್‍ತರ್ತ ದಾಂತಿನಕಲೆಡ ದೆತೊನರೆ ಬಲ್ಲಿ. ಯೇರ್ ಕೊರಿನಿಂದ್ ಮನಸ್‍ಡ್ ಮದಿಪೊಡು.. ಅವೆನೇ ಪೊಣ್ಣನ ಅಜೆ ಪಂತೆರ್ ಎರಿಯೆರ್. ಆ ಅಜೆ ತತ್ತ್ಂಡ್ಂದಾಂಡೆ ಅಲೆಗ್ ಕಾಲ ಬರ್‍ಪುಂಡು.

ಈ ಅಜ್ಜಿ ಕತೆಕ್ಕುಲು ನಮ್ಮ ತುಳು ಬದ್‍ಕ್‍ದ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಲು. ಕೂಡು ಕುಟುಮದ ನೆತ್ತೆರ ಕೂಟದ ಸೊಚ್ಚ ಸಂಬಂದೊಲೆನ್ ಈ ಕತೆಕ್ಕುಲು ಸೋಗಲೆದ ರೂಫೊಡು ನಮ್ಮ ದುಂಬು ದೀಪುಂಡು. ಈ ಸೋಣದ ಸೋಗಲೆ ವರ್ಸ ಇಡೀ ನಡಪೊಡು. ಅಜ್ಜಿ ಕತೆಕ್ಕ್‍ಲ್ನ ನೀತಿನ್ ನಮ್ಮ ತಾದಿ ತಪ್ಪುನ ಆಣ್ ಪೊಣ್ಣುಲು ಕಲ್ಪೊಡು.