<p>ಪ್ರಕೃತಿಯ ಪ್ರತಿ ವಿವರವೂ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರಿಗೆ ಒಂದೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದಲ್ಲವೆ? ಈಗಲೂ ಹಾಗೆಯೇ ಆಯಿತು. ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರೀತಿಯ ಆಟ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಮಹರ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಆನಂದವಾಗಿ ಕಂಡಿತು; ಆದರೆ ಆ ಬೇಡನಿಗೆ ಅದು ಆಹಾರವಾಗಿ ಕಂಡಿತು! ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಬೇಡ ಆ ಜೋಡಿಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಗೆ ಗುರಿಯಿಟ್ಟು ಬಾಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟ.</p>.<p>ಅಯ್ಯೋ! ಬಾಣ ತಾಗಿದ ಆ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿ ರಕ್ತದಿಂದ ತೋಯ್ದುಹೋಗಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಹೊರಳಾಡತೊಡಗಿತು. ಒಂದು ಕ್ಷಣ, ಏನು ನಡೆಯಿತು ಎಂದು ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಜೊತೆಗಾರನಿಗೆ ಒದಗಿದ ಸ್ಥಿತಿ ಈಗ ಅದರ ಅರಿವಿಗೆ ಬಂತು. ದೀನಸ್ವರದಿಂದ ಅದು ಕೂಗಲಾರಂಭಿಸಿತು.</p>.<p>ಆನಂದಮಯವಾಗಿದ್ದ ವನ ಈಗ ಒಂದೇ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಮಶಾನದಂತೆ ಬದಲಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಆ ಎರಡು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಕಾಮದಾಟದಲ್ಲಿ ಮೈಮರೆತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಈಗ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯ ಪ್ರಾಣ ಬೇಡನ ಕಾಮಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿತ್ತು! ಮದುವೆಯ ಮನೆಯೊಂದು ಸಾವಿನ ಮನೆಯಾಗಿ ಬದಲಾದಂತಾಗಿದೆ ಆ ಪರಿಸರ.</p>.<p>ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ಕೂಡ ಶೋಕಾಕುಲರಾದರು. ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯ ಸಾವು ಅವರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕದಡಿತೋ? ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಯ ದೀನಸ್ವರ ಹೆಚ್ಚು ಕದಡಿತೋ? ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಯ ಅಸಹಾಯಕತೆ, ಕೋಪ, ಶೋಕ, ವಿರಹ – ಅಷ್ಟನ್ನೂ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಿರಬಹುದೆ? ಆ ಬೇಡ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸ ಅಧರ್ಮ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ತೋರಿತು. ರಕ್ತದಿಂದ ತೋಯ್ದಿದ್ದ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯ ದೇಹವು ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಯ ದೀನಸ್ವರದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಮಹರ್ಷಿಗಳು ಕಾರುಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಕರಗಿ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಅರಿವಿಗೆ ಬರುವ ಮುನ್ನವೇ ಅವರ ಬಾಯಿಂದ ಈ ಮಾತುಗಳು ಹೊರಟವು:</p>.<p><strong>ಮಾ ನಿಷಾದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ ತ್ವಮಗಮಃ ಶಾಶ್ವತೀ ಸಮಾಃ |<br />ಯತ್ ಕ್ರೌಂಚಮಿಥುನಾದೇಕಮವಧೀಃ ಕಾಮಮೋಹಿತಮ್ ||</strong></p>.<p>(‘ಎಲೈ ವ್ಯಾಧ! ನೀನು ಬಹಳ ವರ್ಷ ಬದುಕಬಾರದು. ಈ ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಜೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಮಮೋಹಿತವಾಗಿದ್ದ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ನೀನು ಕೊಂದುಹಾಕಿದ್ದೀಯೆ’.)</p>.<p>ಈ ಮಾತುಗಳೇನೋ ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳಿಂದ ಒಮ್ಮೆಲೆ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು; ಆದರೆ ಆ ಕೂಡಲೇ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆಲೋಚನೆ<br />ಯೊಂದು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ‘ಅರೆ! ಪಕ್ಷಿಯ ದಾರುಣ<br />ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಂಡು ಶೋಕದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ನಾನು<br />ಎಂಥ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟೆ!!’ (ಶೋಕಾರ್ತೇ<br />ನಾಸ್ಯ ಶಕುನೇಃ ಕಿಮಿದಂ ವ್ಯಾಹೃತಂ ಮಯಾ |)</p>.<p>ಇಡಿಯ ಪ್ರಸಂಗವೇ ರಾಮಾಯಣದ ಹುಟ್ಟನ್ನೂ ಅದರ ಕಥೆಯನ್ನೂ ಸೂಚಿಸುವಂತಿದೆಯಲ್ಲವೆ?</p>.<p>ಶ್ರೀರಾಮ ಕಥೆಯನ್ನು ನಾರದರಿಂದ ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ಕೇಳಿದ್ದು; ತಮಸಾನದಿಯ ನೀರು ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಯಾಗಿ ಕಂಡಿದ್ದು; ಆ ತಿಳಿ<br />ತನಕ್ಕೂ ಸಜ್ಜನ ಮನುಷ್ಯರಿಗೂ ನಂಟಿನ ಎಳೆ ಅವರಿಗೆ ಹೊಳೆದದ್ದು; ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರಣಯ; ಬೇಡನೊಬ್ಬ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ಕೊಂದದ್ದು; ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳ ಶೋಕವು ಬೇಡನನ್ನು ಶಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದು; ಆ ಶಾಪವಾದರೋ ಶ್ಲೋಕರೂಪದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಕಟವಾದದ್ದು – ಇವಿಷ್ಟು ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಇಲ್ಲಿ ಮೆಲುಕು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆನಿಸುತ್ತದೆ.</p>.<p>ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳ ಮನಸ್ಸು ಶ್ರೀರಾಮನ ಕಥೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಕೇವಲ ಪುಳಕಿತವಾಗಿಲ್ಲ; ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅವರು ನೆಮ್ಮದಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ತಿಳಿತನ ಇರುವುದರಿಂದಲೇ ಅವರು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯೂ ಅದೇ ತಿಳಿತನವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನದಿಯ ನೀರಿನ ತಿಳಿತನವಷ್ಟೇ ಅವರಿಗೆ ಒದಗಲಿಲ್ಲ; ಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರೇಮವನ್ನೂ ಅವರು ಅನುಭವಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.</p>.<p>ಹೆಣ್ಣು ಹಕ್ಕಿಯ ವಿರಹದ ಆರ್ತನಾದ ಅದು ಕೇವಲ ಪಕ್ಷಿಯ ರೋದನವಾಗಿ ಕೇಳಿಸಿಲ್ಲ; ಅಲ್ಲಿ ಸೀತೆಯ ಪಾಡೂ ರಾಮನ ಪಾಡೂ ಕಂಡಿದೆ; ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನ ಭಿತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಇಡಿಯ ರಾಮಾಯಣವೇ ಹಾದು ಹೋಗಿದೆ. ‘For great books there must be great readers'. ಇದು ವಿಕ್ಟರ್ ಹ್ಯೂಗೋನ ಮಾತು.</p>.<p>‘ಮಹಾಕೃತಿಯ ಓದುಗ ಕೂಡ ಮಹಾತ್ಮನೇ ಆಗಿರಬೇಕು’. ಹೇಗೆ ಒಬ್ಬ ಸಜ್ಜನ ಮಾತ್ರವೇ ಇನ್ನೊಬ್ಬನ ಸಜ್ಜನಿಕೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲನೋ ಹಾಗೆಯೇ ದಿಟವಾದ ಸಹೃದಯನಷ್ಟೆ ದಿಟವಾದ ಕಲೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಲ್ಲ, ಸವಿಯಬಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ಕಲಾಮೀಮಾಂಸೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನೂ ಭಾವಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನೂ ಒಂದಾಗಿಯೇ ಎಣಿಸಲಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಕವಿಯ ಕರ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು; ಅದನ್ನು ಸವಿಯುವ ರಸಿಕನ ಮಾನಸಿಕ ವ್ಯಾಪಾರವೇ ಭಾವಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇವೆರಡು ಅದರ ಹೊರಗಿನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಕಂಡರೂ ಅನುಭವದ ಸ್ತರದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಗುಣವುಳ್ಳದ್ದು. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಕವಿ–ಸಹೃದಯತತ್ತ್ವದ ತಿರುಳು. ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ನಾರದರಿಂದ ಶ್ರೀರಾಮ ಕಥೆಯನ್ನು ಕೇಳುವಾಗ ಸಹೃದಯರಾಗಿ</p>.<p>ದ್ದವರು, ಎಂದರೆ ತಿಳಿತನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. ಈಗ ಅವರೇ ತಿಳಿತನದ ಮೂರ್ತರೂಪವಾಗಿ ಶ್ರೀರಾಮನ ಚರಿತೆಯಾದ ರಾಮಾಯಣದ ರಚನೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಎಂದರೆ ಕವಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ – ಎಂಬ ಸುಳಿವನ್ನು ಮೇಲಿನ ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರಕರಣ ನೀಡುತ್ತಿದೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p>ಪ್ರಕೃತಿಯ ಪ್ರತಿ ವಿವರವೂ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರಿಗೆ ಒಂದೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುವುದಲ್ಲವೆ? ಈಗಲೂ ಹಾಗೆಯೇ ಆಯಿತು. ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರೀತಿಯ ಆಟ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಮಹರ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಆನಂದವಾಗಿ ಕಂಡಿತು; ಆದರೆ ಆ ಬೇಡನಿಗೆ ಅದು ಆಹಾರವಾಗಿ ಕಂಡಿತು! ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಬೇಡ ಆ ಜೋಡಿಹಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಗೆ ಗುರಿಯಿಟ್ಟು ಬಾಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟ.</p>.<p>ಅಯ್ಯೋ! ಬಾಣ ತಾಗಿದ ಆ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿ ರಕ್ತದಿಂದ ತೋಯ್ದುಹೋಗಿ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಹೊರಳಾಡತೊಡಗಿತು. ಒಂದು ಕ್ಷಣ, ಏನು ನಡೆಯಿತು ಎಂದು ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಜೊತೆಗಾರನಿಗೆ ಒದಗಿದ ಸ್ಥಿತಿ ಈಗ ಅದರ ಅರಿವಿಗೆ ಬಂತು. ದೀನಸ್ವರದಿಂದ ಅದು ಕೂಗಲಾರಂಭಿಸಿತು.</p>.<p>ಆನಂದಮಯವಾಗಿದ್ದ ವನ ಈಗ ಒಂದೇ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಮಶಾನದಂತೆ ಬದಲಾಗಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಆ ಎರಡು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಕಾಮದಾಟದಲ್ಲಿ ಮೈಮರೆತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಈಗ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯ ಪ್ರಾಣ ಬೇಡನ ಕಾಮಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾಗಿತ್ತು! ಮದುವೆಯ ಮನೆಯೊಂದು ಸಾವಿನ ಮನೆಯಾಗಿ ಬದಲಾದಂತಾಗಿದೆ ಆ ಪರಿಸರ.</p>.<p>ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ಕೂಡ ಶೋಕಾಕುಲರಾದರು. ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯ ಸಾವು ಅವರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕದಡಿತೋ? ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಯ ದೀನಸ್ವರ ಹೆಚ್ಚು ಕದಡಿತೋ? ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಯ ಅಸಹಾಯಕತೆ, ಕೋಪ, ಶೋಕ, ವಿರಹ – ಅಷ್ಟನ್ನೂ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅವರು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಿರಬಹುದೆ? ಆ ಬೇಡ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸ ಅಧರ್ಮ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ತೋರಿತು. ರಕ್ತದಿಂದ ತೋಯ್ದಿದ್ದ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯ ದೇಹವು ಹೆಣ್ಣುಹಕ್ಕಿಯ ದೀನಸ್ವರದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಮಹರ್ಷಿಗಳು ಕಾರುಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಕರಗಿ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಅರಿವಿಗೆ ಬರುವ ಮುನ್ನವೇ ಅವರ ಬಾಯಿಂದ ಈ ಮಾತುಗಳು ಹೊರಟವು:</p>.<p><strong>ಮಾ ನಿಷಾದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ ತ್ವಮಗಮಃ ಶಾಶ್ವತೀ ಸಮಾಃ |<br />ಯತ್ ಕ್ರೌಂಚಮಿಥುನಾದೇಕಮವಧೀಃ ಕಾಮಮೋಹಿತಮ್ ||</strong></p>.<p>(‘ಎಲೈ ವ್ಯಾಧ! ನೀನು ಬಹಳ ವರ್ಷ ಬದುಕಬಾರದು. ಈ ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಜೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಮಮೋಹಿತವಾಗಿದ್ದ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ನೀನು ಕೊಂದುಹಾಕಿದ್ದೀಯೆ’.)</p>.<p>ಈ ಮಾತುಗಳೇನೋ ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳಿಂದ ಒಮ್ಮೆಲೆ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು; ಆದರೆ ಆ ಕೂಡಲೇ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆಲೋಚನೆ<br />ಯೊಂದು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ‘ಅರೆ! ಪಕ್ಷಿಯ ದಾರುಣ<br />ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಂಡು ಶೋಕದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ನಾನು<br />ಎಂಥ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟೆ!!’ (ಶೋಕಾರ್ತೇ<br />ನಾಸ್ಯ ಶಕುನೇಃ ಕಿಮಿದಂ ವ್ಯಾಹೃತಂ ಮಯಾ |)</p>.<p>ಇಡಿಯ ಪ್ರಸಂಗವೇ ರಾಮಾಯಣದ ಹುಟ್ಟನ್ನೂ ಅದರ ಕಥೆಯನ್ನೂ ಸೂಚಿಸುವಂತಿದೆಯಲ್ಲವೆ?</p>.<p>ಶ್ರೀರಾಮ ಕಥೆಯನ್ನು ನಾರದರಿಂದ ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ಕೇಳಿದ್ದು; ತಮಸಾನದಿಯ ನೀರು ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಯಾಗಿ ಕಂಡಿದ್ದು; ಆ ತಿಳಿ<br />ತನಕ್ಕೂ ಸಜ್ಜನ ಮನುಷ್ಯರಿಗೂ ನಂಟಿನ ಎಳೆ ಅವರಿಗೆ ಹೊಳೆದದ್ದು; ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರಣಯ; ಬೇಡನೊಬ್ಬ ಗಂಡುಹಕ್ಕಿಯನ್ನು ಕೊಂದದ್ದು; ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳ ಶೋಕವು ಬೇಡನನ್ನು ಶಪಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದ್ದು; ಆ ಶಾಪವಾದರೋ ಶ್ಲೋಕರೂಪದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಕಟವಾದದ್ದು – ಇವಿಷ್ಟು ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಇಲ್ಲಿ ಮೆಲುಕು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆನಿಸುತ್ತದೆ.</p>.<p>ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳ ಮನಸ್ಸು ಶ್ರೀರಾಮನ ಕಥೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಕೇವಲ ಪುಳಕಿತವಾಗಿಲ್ಲ; ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅವರು ನೆಮ್ಮದಿಯಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ತಿಳಿತನ ಇರುವುದರಿಂದಲೇ ಅವರು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯೂ ಅದೇ ತಿಳಿತನವನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನದಿಯ ನೀರಿನ ತಿಳಿತನವಷ್ಟೇ ಅವರಿಗೆ ಒದಗಲಿಲ್ಲ; ಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರೇಮವನ್ನೂ ಅವರು ಅನುಭವಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದಾರೆ.</p>.<p>ಹೆಣ್ಣು ಹಕ್ಕಿಯ ವಿರಹದ ಆರ್ತನಾದ ಅದು ಕೇವಲ ಪಕ್ಷಿಯ ರೋದನವಾಗಿ ಕೇಳಿಸಿಲ್ಲ; ಅಲ್ಲಿ ಸೀತೆಯ ಪಾಡೂ ರಾಮನ ಪಾಡೂ ಕಂಡಿದೆ; ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನ ಭಿತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಇಡಿಯ ರಾಮಾಯಣವೇ ಹಾದು ಹೋಗಿದೆ. ‘For great books there must be great readers'. ಇದು ವಿಕ್ಟರ್ ಹ್ಯೂಗೋನ ಮಾತು.</p>.<p>‘ಮಹಾಕೃತಿಯ ಓದುಗ ಕೂಡ ಮಹಾತ್ಮನೇ ಆಗಿರಬೇಕು’. ಹೇಗೆ ಒಬ್ಬ ಸಜ್ಜನ ಮಾತ್ರವೇ ಇನ್ನೊಬ್ಬನ ಸಜ್ಜನಿಕೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಲ್ಲನೋ ಹಾಗೆಯೇ ದಿಟವಾದ ಸಹೃದಯನಷ್ಟೆ ದಿಟವಾದ ಕಲೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಲ್ಲ, ಸವಿಯಬಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ಕಲಾಮೀಮಾಂಸೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನೂ ಭಾವಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನೂ ಒಂದಾಗಿಯೇ ಎಣಿಸಲಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಕವಿಯ ಕರ್ಮಕ್ಕೆ ಕಾರಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆ ಎಂಬ ಹೆಸರು; ಅದನ್ನು ಸವಿಯುವ ರಸಿಕನ ಮಾನಸಿಕ ವ್ಯಾಪಾರವೇ ಭಾವಯಿತ್ರೀ ಪ್ರತಿಭೆ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇವೆರಡು ಅದರ ಹೊರಗಿನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಕಂಡರೂ ಅನುಭವದ ಸ್ತರದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಗುಣವುಳ್ಳದ್ದು. ಇದು ಭಾರತೀಯ ಕವಿ–ಸಹೃದಯತತ್ತ್ವದ ತಿರುಳು. ವಾಲ್ಮೀಕಿಗಳು ನಾರದರಿಂದ ಶ್ರೀರಾಮ ಕಥೆಯನ್ನು ಕೇಳುವಾಗ ಸಹೃದಯರಾಗಿ</p>.<p>ದ್ದವರು, ಎಂದರೆ ತಿಳಿತನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. ಈಗ ಅವರೇ ತಿಳಿತನದ ಮೂರ್ತರೂಪವಾಗಿ ಶ್ರೀರಾಮನ ಚರಿತೆಯಾದ ರಾಮಾಯಣದ ರಚನೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಎಂದರೆ ಕವಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ – ಎಂಬ ಸುಳಿವನ್ನು ಮೇಲಿನ ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಗಳ ಪ್ರಕರಣ ನೀಡುತ್ತಿದೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
