Explainer | ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ವಾಪಸ್ ಹೇಗೆ?

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು,‘ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ (ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ) ನಿಯಮಗಳು, 1961’ರ 12ನೇ ನಿಯಮದ ಪ್ರಕಾರ ವಾಪಸ್ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಹೇಳಿದೆ. ಪ್ರಧಾನಿ, ಸಂಪುಟ ಸಭೆ, ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಗಳು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಈ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು 12ನೇ ನಿಯಮವು ಪ್ರಧಾನಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಅದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ಹಲವು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಅಂಥ ನಿಯಮಗಳ ವಿವರಣೆ ಇಲ್ಲಿದೆ.

. 1. ಅತ್ಯಂತ ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲೂ ಅಂತರ–ಸಚಿವಾಲಯಗಳ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸಬೇಕು. ಎಂತಹದ್ದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಕಡತ/ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ತಲುಪಿಸಬಾರದು. ಬದಲಿಗೆ ಸಂಪುಟ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮೂಲಕವೇ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವುದು ಕಡ್ಡಾಯ.

. 2.ಸಂಬಂಧಿತ ಸಚಿವಾಲಯ ಅಥವಾ ಇಲಾಖೆಯೇ, ಯಾವ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಹೊರಡಿಸಬೇಕು.

. 3. ಸಂಬಂಧಿತ ವಿಷಯದ ಪೂರ್ಣ ವಿವರವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾವ ಒಳಗೊಂಡಿರಬೇಕು. ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭ ಎಂಥದ್ದು, 12ನೇ ನಿಯಮದ ಅಡಿ ಕ್ರಮ ಏಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿರಬೇಕು. ತಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಪ್ರಾಧಿಕಾರದ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯಲು ಏಕೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕಾರಣವನ್ನು ವಿವರಿಸಿರಬೇಕು.

. 4. ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಅನುಮೋದನೆಗೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮುನ್ನ, ಸಂಬಂಧಿತ ಸಚಿವಾಲಯಗಳ ನಡುವೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆದಿದೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಸಿದ್ಧತೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಸಮಾಲೋಚನೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾವದಲ್ಲಿ ನಮೂದಿಸಬೇಕು. ಇದು, ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸಚಿವಾಲಯದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯ ಹೊಣೆ .

. 5. ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಚಿವರು ಇಲ್ಲವೇ ಉಸ್ತುವಾರಿಯ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆದು, ಸಂಪುಟ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯ ಮೂಲಕವೇ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಇದೂ ಸಹ, ಸಂಬಂಧಿತ ಸಚಿವಾಲಯದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯ ಹೊಣೆ.

. 6. ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಖಾತೆಯನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಆ ಸಚಿವಾಲಯದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯೇ ಈ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಆ ಸಚಿವಾಲಯವು ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಅವರ ಅನುಮೋದನೆಯನ್ನು ಮೊದಲು ಪಡೆಯಬೇಕು. ನಂತರ ಸಂಪುಟ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸ್ತಾವವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು.

. 7. ಮೇಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ನಿರ್ಧಾರಗಳಿಗೆ, ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಸಚಿವಾಲಯ ಅಥವಾ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಈ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಸಂಪುಟ ಕಾರ್ಯಾಲಯವು ಹೇಳಿದರೆ ಮಾತ್ರ, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಕೈಬಿಡಬಹುದು

. (ಆಧಾರ: ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಪುಟ ಕಾರ್ಯಾಲಯ, ಸಂಪುಟ ಬರಹಗಳ ಕೈಪಿಡಿ)

. 12ನೇ ನಿಯಮದ ಅಡಿ ಕ್ರಮ: ಕಾನೂನು ಸಚಿವ

. ನವದೆಹಲಿ: ‘ತುರ್ತು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪುಟದ ಅನುಮೋದನೆ ಇಲ್ಲದೆಯೇ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಧಾನಿಗೆ,‘ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ (ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆ) ನಿಯಮ 1961’ರ 12 ನಿಯಮವು ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಯಮದ ಪ್ರಕಾರವೇ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ವಾಪಸ್ ಪಡೆಯುವ ಪ್ರಸ್ತಾವಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರು’ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಕಾನೂನು ಸಚಿವ ರವಿಶಂಕರ್ ಪ್ರಸಾದ್ ಹೇಳಿದ್ದರು.

. ಸಂಪುಟ ಸಭೆಯ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯದೇ, ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ಹಿಂಪಡೆದದ್ದು ಹೇಗೆ ಎಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಒಡ್ಡಿದ್ದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ, ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರು ಈ ವಿವರ ನೀಡಿದ್ದರು.

. ‘ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಸಂಪುಟದ ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯಲು 12ನೇ ನಿಯಮವು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ’ ಎಂದೂ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದರು.

. ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ | ಐಒಎಸ್ | ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್ , ಎಕ್ಸ್ , ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಮತ್ತು ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.

Explainer | ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಆಳ್ವಿಕೆ ವಾಪಸ್ ಹೇಗೆ?

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶನಿವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 23 2024

Karnataka Bypoll Results | ಮಾಜಿ ಸಿಎಂ ಪುತ್ರರಿಗೆ ಸೋಲು: ಮೂರೂ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ‘ಕೈ’ ಜಯಭೇರಿ

ಚುರುಮುರಿ: ಸಂಪುಟ ಸರ್ಜರಿ!

ದಿನ ಭವಿಷ್ಯ: ಸತ್ಕಾರ್ಯದ ಯತ್ನಗಳು ಕೈಗೂಡಲು ತಾಳ್ಮೆ ವಹಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತ

ಸೈಯ್ಯದ್ ಮುಷ್ತಾಕ್ ಅಲಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌: ಯುವರಾಜ್ ಆಟಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸುಸ್ತು

IND-W vs AUS-W Test Cricket: ಭಾರತ ವಿರುದ್ಧ ಸರಣಿಗೆ ತಾಹಿಲಾ ನಾಯಕಿ

Perth Test: ಆಸೀಸ್‌ ವಿರುದ್ಧ ಟೀಮ್ ಇಂಡಿಯಾಗೆ 218 ರನ್‌ಗಳ ಮಹತ್ವದ ಮುನ್ನಡೆ

ಚಿನ್ನಸ್ವಾಮಿ ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳಿಗೆ ದಿಗ್ಗಜ ಕ್ರಿಕೆಟಿಗರ ಹೆಸರು?

ಒಳನೋಟ | ಪೈರಸಿ ಅಪಾರ, ದೂರು ವಿರಳ

ಒಳನೋಟ: ದಾಂಪತ್ಯ ಸಾಂಗತ್ಯಗಳ ಸುತ್ತ

ಒಳನೋಟ | ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೂ ಎಸ್‌ಐಟಿ ತನಿಖೆ

ಒಳನೋಟ | ‘ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆ’: ನೆಲೆ ವಿಸ್ತಾರ

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶನಿವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 23 2024

Karnataka Bypoll Results | ಮಾಜಿ ಸಿಎಂ ಪುತ್ರರಿಗೆ ಸೋಲು: ಮೂರೂ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ‘ಕೈ’ ಜಯಭೇರಿ

ಚುರುಮುರಿ: ಸಂಪುಟ ಸರ್ಜರಿ!

ದಿನ ಭವಿಷ್ಯ: ಸತ್ಕಾರ್ಯದ ಯತ್ನಗಳು ಕೈಗೂಡಲು ತಾಳ್ಮೆ ವಹಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತ