ಅಂಟು ರೋಗ: ‘ಮರಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿದ ರೋಗನಾ ಎಣ್ಣಿ ಹೊಡೆದು ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಮಾಡಾಕತ್ತೀವಿ. ಆದ್ರ, ‘ಸಿಮೆಂಟಿನ ದೂಳು, ಹೊಗೆ’ಯ ಮುಂದ ನಾವೇ ರೋಗಿಷ್ಠರಾಗಿ ನರಳಾಡ್ತಾ ಕುಂತ್ರೂ ಕಂಪನಿಯರು ನಮ್ಮ ಕಡಿಗಿ ತಿರುಗಿ ನೋಡ್ತಿಲ್ಲ. ಆಫೀಸರ್‌ಗಳು ನಮ್ಮನ ಕಸಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಯಾಗಿ ನೋಡ್ತಾರಿ...’ ಎನ್ನುತ್ತಲೇ ದೂಳು ಹಿಡಿದು ನೆಲಕ್ಕ ಬಿದ್ದ ಮಾವಿನ ಮಿಡಿ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡ ತೋರಿಸಿದ ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಸೇಡಂ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಂಗನಳ್ಳಿ ಗ್ರಾಮದ ರೈತ ಶಿವರಾಜ.

‘ಐದು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತೋಟ ಮಾಡಿದ್ರೂ ಒಂದು ರೂಪಾಯಿಯೂ ಲಾಭ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ದಿಟ್ಟಿಸುತ್ತಾ ಹೊಲದ ಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸಿಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಖಾನೆ ನೋಡಿದ ಶಿವರಾಜನ ಕಣ್ಣಾಲಿಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು ಬಂದವು. ಕಣ್ಣೀರು ಕಣ್ಣಿನ ಕೆಳಗೆ ಮೆತ್ತಿದ ದೂಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆಯುವಾಗಲೇ ‘ಅಪ್ಪ, ನನ್ನ ಕೈ ರಟ್ಟಿ ಜಾಸ್ತಿ ತಿಂಡಿಕೊಡ್ಲಾ ಕತ್ಯಾದ್ ಸ್ವಲ್ಪ ತುರಿಸು’ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಮೈಯಲ್ಲಾ ದೂಳು ಮೆತ್ತಿಕೊಂಡು ಬಂದ 14 ವರ್ಷದ ಮಗ.

ಇವೆಲ್ಲ ಸಿಮೆಂಟ್‌ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳ ಸುತ್ತಲಿನ ರೈತರ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಶೋಚನೀಯ ದೃಶ್ಯಗಳು. ಸೇಡಂ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕೋಡ್ಲಾ, ಬೆನಕನಹಳ್ಳಿ, ಹಂಗನಳ್ಳಿ, ಊಡಗಿ, ಮಳಖೇಡ (ನೃಪತುಂಗ ನಗರ), ಚಿತ್ತಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಸ್ಟೇಷನ್ ತಾಂಡಾ, ಇಟಗಾ, ಮೊಗಲಾ, ಹೂಡಾ, ದಿಗ್ಗಾಂವ, ವಾಡಿ ಪಟ್ಟಣ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಲಿನ ಇಂಗಳಗಿ ಗ್ರಾಮಗಳ ನಿವಾಸಿಗಳ ‘ಉಸಿರಲ್ಲಿ ದೂಳು, ಹೊಗೆ’ ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

‘ಮಳಖೇಡ ಸ್ಟೇಷನ್ ತಾಂಡಾ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 2,410 ಮಂದಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಮ್ಮು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೆ 2,140 ಜನ ಚರ್ಮರೋಗದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. 107 ಮಂದಿಯಲ್ಲಿ ಧಮ್ಮು, 32 ಮಂದಿಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಮಾ, 105 ಜನರಲ್ಲಿ ಉಸಿರಾಟ ತೊಂದರೆ, 434 ಮಂದಿ ಇಎನ್‌ಟಿ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಪರಿತಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ 65 ಜನ ಕ್ಷಯರೋಗಕ್ಕೆ (ಟಿಬಿ) ತುತ್ತಾಗಿದ್ದಾರೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಲೇ ಮಳಖೇಡ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಸದಸ್ಯ ಉಮೇಶ ಚವ್ಹಾಣ್ ಅವರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರದ ಅಂಕಿ–ಅಂಶ ತೋರಿಸಿದರು.

ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಿಗೆ ಬೇಗುದಿ: ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಬೆಳಕು ನೀಡುವ ರಾಯಚೂರು ಶಾಖೋತ್ಪನ್ನ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರ (ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್) ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಆಧಾರಿತ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ಕೇಂದ್ರ ವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿಯ ಹಾರುಬೂದಿ ಹಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ತಂದೊ ಡ್ಡಿದೆ. ಕೈಗಾರಿಕೆ ಇಲಾಖೆ, ರಾಜ್ಯ ಮಾಲಿನ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಂಡಳಿ, ಅರಣ್ಯ, ಜೀವಿಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಇಲಾಖೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸಮನ್ವಯತೆ ಯಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದ ಕಾರಣ ಸಮಸ್ಯೆ ಜಟಿಲಗೊಂಡಿದೆ.

ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್‌ನ ಹಾರುಬೂದಿ ಮಿಶ್ರಿತ ನೀರು ಹೊಂಡದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ನಂತರ ಅದನ್ನು ಲಾರಿ, ಟಿಪ್ಪರ್ ಮತ್ತು ಟ್ಯಾಂಕರ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಸಿಮೆಂಟ್ ಫ್ಯಾಕ್ಟರಿಗಳಿಗೆ ಸಾಗಣೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಟ್ಟಿಗೆ ಭಟ್ಟಿಗಳ ಮಾಲೀಕರೂ ಇದನ್ನು ಇಟ್ಟಿಗೆ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್‌ಗೆ ಇದರಿಂದ ಲಾಭವೇ ಇದೆ. ಆದರೆ, ಸುರಕ್ಷತಾ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಬಿಗಿಗೊಳಿಸದ ಕಾರಣ ಶಕ್ತಿನಗರದ ಒಂದನೇ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಕ್ರಾಸ್ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಹಾಗೂ ರೈತರು ಗಂಭೀರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

‘ಶಾಖೋತ್ಪನ್ನ ಘಟಕಗಳ ಚಿಮಣಿ ಕನಿಷ್ಠ 180 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರ ಇರಬೇಕು. ಆದರೆ, ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಚಿಮಣಿಗಳ ಎತ್ತರ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಹಜವಾಗಿ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ದೂಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲಿ ಬರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ’ ರಾಯಚೂರಿನ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ವಿಜ್ಞಾನಿ ವೀರೇಶ.

‘ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ನಮ್ಮ ಮನೆಗಳು ಇವೆ. ಬೂದಿ ಹಾರಿ ಬಂದು ಮನೆಗಳಿಗೆ ಮೆತ್ತಿಕೊಂಡಿದೆ. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಮನೆಯೊಳಗೂ ಹಾರಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಮನೆಯ ಹೊರಗಡೆ ಬಟ್ಟೆ ಒಣ ಹಾಕುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಗೋಳು ಕೇಳುವವರೇ ಇಲ್ಲ’ ಎಂದು ದೇವಸೂಗೂರಿನ ಯುವತಿ ನವಿತಾ ತಮ್ಮ ಅಳಲು ತೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್‌ನ ಹಾರುಬೂದಿ ಹೊಂಡದಲ್ಲಿ 26 ಸಾವಿರ ದಶಲಕ್ಷ ಕ್ಯೂಬಿಕ್ ಟನ್ ಬೂದಿ ಸಂಗ್ರಹ ಇದೆ. ಸಿಮೆಂಟ್‌ ಕಂಪನಿಗಳು ಹಾಗೂ ಇಟ್ಟಿಗೆ ಭಟ್ಟಿಗಳು ಸೇರಿ ನಿತ್ಯ 750 ಟನ್ ಬೂದಿ ಖರೀದಿಸುತ್ತವೆ. ಮಾಸಿಕ 22,500 ಟನ್ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತದೆ.

ಲಾರಿ, ಟಿಪ್ಪರ್ ಮತ್ತು ಟ್ಯಾಂಕರ್ ಸೇರಿ ನಿತ್ಯ ಸುಮಾರು 500 ವಾಹನಗಳು ಸಂಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಬೂದಿ ತುಂಬಿದ ವಾಹನಗಳಿಂದ ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಬೂದಿ ಬೀಳುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಬೂದಿ ತುಂಬಿದ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ತಾಡಪಾಲ್‌ ಕಟ್ಟಬೇಕು. ಆದರೆ, ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಮುಚ್ಚುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ದೂಳು ದಟ್ಟ ಅಲೆಯಾಗಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚದುರುತ್ತಿದೆ. ದೂಳಿನಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಹುಡುಕುವ ಸ್ಥಿತಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ.

ಶಕ್ತಿನಗರದ 25 ಕಿ.ಮೀ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜನ ರಾಯಚೂರಿನ ರೈಸ್‌ ಮಿಲ್, ಎಪಿಎಂಸಿ, ಸರ್ಕಾರಿ, ಖಾಸಗಿ ಕಚೇರಿ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬರುವ ಜನ ನಿತ್ಯ ಕಿರಿಕಿರಿ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ದೂಳು ವಾಹನ ಸವಾರರ ಕಣ್ಣು, ಮೂಗು, ಕಿವಿಯೊಳಗೆ ಸೇರುತ್ತಿದೆ. ಗಂಟಲಿಗೆ ಇಳಿದು ಶ್ವಾಸಕೋಶಕ್ಕೂ ಹಾನಿ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ನಿಯಮ ಪಾಲಿಸದ ಬೂದಿ ಸಾಗಿಸುವ ವಾಹನಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸಂಚಾರ ಪೊಲೀಸರು ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿಲ್ಲ. ರಾಯಚೂರಿನ ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್‌, ಕೊಪ್ಪಳದ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿ ತುಂಬುತ್ತಿದ್ದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಗೆ ಶಾಪವಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿಗಳು ಇದು ನಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಜಾಣನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದೆ.

ಹಾಳಾಯಿತು ಕೃಷಿಭೂಮಿ, ಬೆಳೆ

ಕೊಪ್ಪಳ, ರಾಯಚೂರು ಮತ್ತು ಕಲಬುರಗಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಹಾರು ಬೂದಿಯ ಹಾವಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಹಾಳಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಬೆಳೆ ಇಳುವರಿ ಹಾಗೂ ಬೆಲೆಯೂ ಇಳಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ.

‘ಶಕ್ತಿನಗರ 30 ಕಿ.ಮೀ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರೈತರು ಹತ್ತಿ ಹಾಗೂ ತರಕಾರಿ ಬೆಳೆಯುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ಬೆಳೆದರೂ ದೂಳಿನಿಂದಾಗಿ ನಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಬೆಳೆಗಳು ಕಪ್ಪಾಗಿ ಬೆಳೆ ಹಾಳಾಗುತ್ತಿದೆ’ ಎಂದು ರೈತರ ಹಸಿರು ಸೇನೆ ರಾಯಚೂರು ತಾಲ್ಲೂಕು ಘಟಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮಂಜುನಾಥ ಹಾಗೂ ರೈತ ಅಂಬಣ್ಣ ಅರಷಣಿಗಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಅಲ್ಲಾನಗರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಫಸಲು ಕಿತ್ತುವಾಗ ಮೈಕೈಯೆಲ್ಲಾ ಕಪ್ಪುಮಯ. ಬೆಳೆದ ಸಂಕಟಕ್ಕೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ತೊಳೆದು ಊರಿನ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಾರದ ಸಂತೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದರೆ ಬೇರೆ ಕಡೆಯಿಂದ ಬಂದ ಬೆಳೆಗೆ ಸಿಗುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಶೇ 50ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ‘ಕಪ್ಪುದೂಳಿನ ಸಂತ್ರಸ್ತ ರೈತರು’ ಬೇರೆ ಊರುಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಉಳಿದದ್ದನ್ನು ತೊಳೆದುಕೊಂಡು ತಾವೇ ತಿನ್ನುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಾಗಿದೆ.

‘ಮರಗಳು, ಬೆಳೆಗಳ ಮೇಲೆ ದೂಳು ಕೂರುವುದರಿಂದ ಎಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಸಹಜವಾಗಿ ಸಸಿಗಳು ಒಣಗುತ್ತವೆ. ರಾಸಾಯನಿಕ ದೂಳಿನ ಕಣಗಳು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿದರೆ ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಕಲಬುರಗಿಯ ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನಿ ರಾಜು ತೆಗ್ಗಳ್ಳಿ.

ಕಪ್ಪು ಬೂದಿ ಕೊಪ್ಪಳ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಜನರ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಬೀರುತ್ತಿರುವ ಪರಿಣಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ಇಲಾಖೆಯವರನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ ‘ವರದಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ’ ಎನ್ನುವ ಉತ್ತರ ನೀಡಿದರು. ಸೇಡಂ ಸಿಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳ ದೂಳಿನಿಂದ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಕಲಬುರಗಿಯ ಜಂಟಿ ಕೃಷಿ ನಿರ್ದೇಶಕ ಸಮದ್ ಪಟೇಲ್ ‘ರೈತರು ಈ ಬಗ್ಗೆ ದೂರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ದೂಳಿನಿಂದ ಬೆಳೆ ಹಾನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ವರದಿ ನೀಡುವಂತೆ ಕೋರಿ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ’ ಎಂದರು.

ಬೂದಿ ಅಂಶ ಕಡಿಮೆ ಆಗಲು ಬೇಕು 15 ವರ್ಷ

ಭೂಮಿ ಆಳದಲ್ಲಿನ ಖನಿಜಾಂಶಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ತಂದು ಹಾಕುವುದೆಂದರೆ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿಸರ್ಗಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿಯೇ ನಡೆದುಕೊಂಡಂತೆ. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಬಳಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಅದರ ತ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಅಂದಾಗ ಮಾತ್ರ ಅವುಗಳ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು
ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ.

ಹಾರುಬೂದಿಯಿಂದಾಗಿ ಕೃಷಿ ಇಳುವರಿ ಕುಸಿತವಾಗುತ್ತಿದೆಯೇ ಎನ್ನುವ ಕುರಿತು ಸುಧೀರ್ಘ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಬೆಳೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಹಾರುಬೂದಿ ಹಾಕಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿಯನ್ನು ಅಧಿಕ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಳೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆದರೂ ಹಾರುಬೂದಿಯಿಂದಾಗಿ ಅದು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಹತ್ತಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಹಾರುಬೂದಿಯಲ್ಲಿ ಪಾದರಸ, ಅಲುಮಿನಿಯಂ ನಿಕ್ಕಲ್‌ನಂತಹ ಖನಿಜಾಂಶಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಎಕರೆಗೆ ಭೂಮಿಗೆ 30ರಿಂದ 40 ಟಿಪ್ಪರ್ ಹಾರುಬೂದಿ ಬಳಸಿ ಭೂಮಿಯ ಫಲವತ್ತತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ಹಾರುಬೂದಿ ಖರೀದಿ ಹಾಗೂ ಸಾಗಣೆ ಹೆಚ್ಚು ವೆಚ್ಚದಾಯಕ. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಉರಿಸಿದರೂ ಅದರಲ್ಲಿನ ಪಾದರಸ, ಅಲುಮಿನಿಯಂ, ನಿಕ್ಕಲ್ ಬೂದಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ನೀರಿನಲ್ಲೂ ಕರಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರ ಅಂಶ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲು ಕನಿಷ್ಠ 15 ವರ್ಷವಾದರೂ ಬೇಕು ಎಂದು ಕೃಷಿ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಡಾ.ವೀರೇಶ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಖರ್ಚು ಉಳಿಸಲು ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳ ಕಸರತ್ತು

ಬಹುತೇಕ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ತಮ್ಮಲ್ಲಿನ ಕಪ್ಪು ದೂಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಲು ಸ್ಥಾಯಿವಿದ್ಯುತ್ತಿನ ಅವಕ್ಷೇಪಕ (ಇಎಸ್‌ಪಿ, Electrostatic Precipitators) ಮೊರೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಸ್ಥಾಯಿ ವಿದ್ಯುತ್‌ನ ದೂಳು ಸಂಗ್ರಹಕವೆಂತಲೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಕಬ್ಬಿಣ, ಉಕ್ಕು, ಸ್ಟೀಲ್‌ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಬರುವ ಕಪ್ಪು ದೂಳನ್ನು ಇಎಸ್‌ಪಿ ಸಾಧನ ತಡೆದು ಕಪ್ಪು ಕಚ್ಚಾವಸ್ತು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೇ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪರಿಸರಕ್ಕೆ, ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಹಾನಿ ಉಂಟು ಮಾಡುವ ದೂಳಿನ ಕಣಗಳನ್ನು ತನ್ನಲ್ಲಿಯೇ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬಳಿಕ ಟಿಪ್ಪರ್‌ಗಳ
ಮೂಲಕ ಬೇರೆಡೆ ಸಾಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಈ ಯಂತ್ರ ಬಳಕೆ ಮಾಡಿದರೆ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಶುಲ್ಕ ಹಾಗೂ ಯಂತ್ರದ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚ ಎರಡೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕೊಪ್ಪಳದ ಬಹುತೇಕ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳು ಜನ ಟೀಕಿಸುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಹಗಲು ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಆನ್‌ ಮಾಡಿ, ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಆಫ್‌ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವ ಆರೋಪವಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಹಾರು ಬೂದಿ ಸುತ್ತಲೂ ಹರಡಿ ಮಾಲಿನ್ಯ ಉಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.

ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಹಾರುಬೂದಿ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಲಾರಿ ಹಾಗೂ ಟಿಪ್ಪರ್‌ಗಳು ಸರಿಯಾಗಿ ಹೊದಿಕೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಸಾಗಬೇಕು. ಈಗಾಗಲೇ ವಾಹನಗಳ ಮಾಲೀಕರಿಗೆ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಿನ ಸೂಚನೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ

–ಡಾ. ರತಿಕಾಂತ್ ಸ್ವಾಮಿ, ಕಲಬುರಗಿ ಜಿಲ್ಲಾಸ್ಪತ್ರೆ

–––

ಸಿಮೆಂಟ್ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳ ಸುತ್ತಲಿನ ದೂಳಿನಿಂದ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಕಲೆ ಹಾಕುತ್ತೇವೆ.

–ಪ್ರೇಮಲತಾ, ಆರ್‌ಟಿಪಿಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿ

–

ಪೂರಕ ಮಾಹಿತಿ: ಚಂದ್ರಕಾಂತ ಮಸಾನಿ, ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ನಾಲವಾರ