ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡಕ್ಕೆ ವ್ಯಾಯಾಮವೂ ಚಿಕಿತ್ಸೆ

ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಎಂದರೇನು?

ಇಡೀ ಶರೀರದ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ರಕ್ತವನ್ನು ತಲುಪಿಸುವುದು ಹೃದಯದ ಹೊಣೆ. ರಕ್ತದ ಸರಬರಾಜು ಸರಾಗವಾಗಿ ಆಗಬೇಕೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಹೃದಯ ಪಂಪ್ ಮಾಡಬೇಕು. ಹೀಗಾಗಿ, ಸಹಜ ಮಟ್ಟದ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಹೆಚ್ಚಲು ಅನೇಕ ಕಾರಣಗಳಿವೆ: ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಪೆಡಸುಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಅಂಗದ ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಕಿರಿದಾಗಿ, ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ರಕ್ತ ಹರಿಯಲು ಆಗುವ ಅಡ್ಡಿ, ಶರೀರದ ಚೋದಕಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಮೊದಲಾದುವು. ಯಾವುದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ಒಂದು ಅಂಗಕ್ಕೆ ರಕ್ತದ ಸರಬರಾಜು ಕಡಿಮೆಯಾದರೆ ಆ ಅಂಗ ಮೆದುಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ಕಳಿಸುತ್ತದೆ. ಕೂಡಲೇ ಮೆದುಳು ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಕಳಿಸಿ, ಹೆಚ್ಚು ರಕ್ತವನ್ನು ಒತ್ತುವಂತೆ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆಗ ಹೃದಯದ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಅಧಿಕ ಒತ್ತಡವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಒತ್ತಡ ಇತರ ರಕ್ತನಾಳಗಳಿಗೂ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಇತರ ಅಂಗಗಳು ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ರಕ್ತವನ್ನು ಅಧಿಕ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ಕೆಲಸದಲ್ಲೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಬರುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ತಂತಾನೇ ಒಂದು ಕಾಯಿಲೆಯಲ್ಲ; ಬದಲಿಗೆ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳ ಸೂಚಕ.

ವ್ಯಾಯಾಮದ ಮಹತ್ವ

ಮೂಳೆಗಳ, ಕೀಲುಗಳ, ಸ್ನಾಯುಗಳ ಸರಾಗಚಲನೆಗೆ ವ್ಯಾಯಾಮ ಸಹಕಾರಿ. ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮದಿಂದ ಶರೀರದ ಮಾಂಸಖಂಡಗಳ ಬಿಗುವು ಸಡಿಲಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ; ರಕ್ತನಾಳಗಳ ಮೇಲಿನ ಒತ್ತಡ ಕಳೆದು ರಕ್ತಸಂಚಾರ ಸರಾಗವಾಗುತ್ತದೆ; ಹೃದಯದ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ; ರಕ್ತವನ್ನು ಒತ್ತುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ವ್ಯಾಯಾಮ ಎರಡು ಬದಿಗಳಿಂದಲೂ ಆರೋಗ್ಯಕಾರಿ. ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಸಹಜ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮ ಅದನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿಸಿ, ಅಧಿಕವಾಗದಂತೆ ಸಹಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡದ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರುವವರು ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮದಿಂದ ಅದನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಇಡಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ಔಷಧಗಳ ಮೇಲಿನ ಅವಲಂಬನೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ದೇಹತೂಕದ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಯಾಮದ ಪಾತ್ರ ಮಹತ್ವದ್ದು. ಬೊಜ್ಜಿಗೂ ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡಕ್ಕೂ ನೇರ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ನಿಯಮಿತ ವ್ಯಾಯಾಮದಿಂದ ಶರೀರದ ತೂಕ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡದ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಬೊಜ್ಜನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಪಾತ್ರ ಹಿರಿದು. ಇಂತಹವರಲ್ಲಿ ದೇಹದ ತೂಕ ಸುಮಾರು ಐದು ಪ್ರತಿಶತ ಕಡಿಮೆಯಾದರೂ ಹೃದಯದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಸುಮಾರು ಪ್ರತಿಶತ ಹತ್ತರವರೆಗೆ ಸುಧಾರಿಸಬಲ್ಲದು. ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಮಧುಮೇಹ, ನಿದ್ರಾಹೀನತೆ, ಖಿನ್ನತೆ, ಮುಂತಾದ ಕೆಲವು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಪರೋಕ್ಷ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಯಾಮ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಲ್ಲದು.

ಎಂತಹ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳು ಸಹಕಾರಿ?

ಶರೀರಕ್ಕೆ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ಸೂಕ್ತ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿಧಾನಗತಿಯಿಂದಲೇ ವ್ಯಾಯಾಮ ಸಾಗಬೇಕು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ನಮ್ಮ ಶರೀರಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗುವಂತಹ ಸುರಕ್ಷಿತ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಏರಿಸುತ್ತಾ ಹೋಗಬಹುದು. ಆರೋಗ್ಯವರ್ಧನೆಗಾಗಿ ಮಾಡುವ ವ್ಯಾಯಾಮದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಎಷ್ಟು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ, ರೂಢಿ ತಪ್ಪದಂತೆ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತಾ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ ಎಂಬುದು. ಸರಳವಾದ ದೀರ್ಘ ಶ್ವಾಸದೊಡನೆ ಮಾಡುವ ಚುರುಕು ನಡಿಗೆ; ನುರಿತ ಯೋಗಪಟುಗಳಿಂದ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಕಲಿತ ನಂತರ ಮಾಡುವ ಯೋಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ; ಆರಾಮದಾಯಕ ಈಜು; ಸರಾಗವಾದ ಬೈಸಿಕಲ್ ಸವಾರಿ; ಶ್ಲೋಕೋಚ್ಚಾರದ ಅವಧಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಮಾಡುವ ಸೂರ್ಯನಮಸ್ಕಾರ; ಗುರುಗಳಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಅವಧಿಗೆ ಕಲಿತ ನಂತರ ಮಾಡುವ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯದ ಅಭ್ಯಾಸ, ಸಪ್ರಮಾಣವಾಗಿ ಮಾಡುವ ತೋಟದ ಕೆಲಸ – ಇಂತಹ ಯಾವುದಾದರೂ ಆಗಬಹುದು. ಅಭ್ಯಾಸವಿರುವ ವಿವಿಧ ಬಗೆಯ ವ್ಯಾಯಾಮ ಶೈಲಿಗಳನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಬದಲಿಸುತ್ತಾ ವೈವಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ವ್ಯಾಯಾಮದ ಮುನ್ನ ಸ್ನಾಯುಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಹಿಗ್ಗಿಸುವ ಚರ್ಯೆಗಳು; ವ್ಯಾಯಾಮದ ನಂತರ ಶರೀರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನೀಡಬೇಕಾದ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಯಾವುದೇ ವ್ಯಾಯಾಮವನ್ನೂ ಏಕಾಏಕಿ ಮಾಡಲೂಬಾರದು; ನಿಲ್ಲಿಸಲೂಬಾರದು. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಅದು ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲವಾದರೆ ವ್ಯಾಯಾಮವೇ ಸಮಸ್ಯೆಯಾದೀತು.

ವ್ಯಾಯಾಮದ ವೇಳೆ ಶರೀರಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಉಸಿರುಗಟ್ಟಿ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಾಯಾಮವೂ ಶರೀರಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ. ವ್ಯಾಯಾಮದ ಜೊತೆಗೆ ಸರಿಯಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಸಿರಾಡುವುದು ಕೂಡ ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಾಯಾಮದ ಭಾಗವೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಲೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವ್ಯಾಯಾಮದ ಜೊತೆಗೂ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಯೋಗಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ ನುರಿತ ತರಬೇತುದಾರರು ಯಾವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಉಸಿರು ಸೆಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಯಾವಾಗ ನಿಃಶ್ವಾಸ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನೂ ಹೇಳಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಕಲಿಯುವುದೂ ಯೋಗಾಸನ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಅಂತೆಯೇ, ವೇಗವಾದ ನಡಿಗೆಯ ವೇಳೆ ಮಾತನಾಡಬಾರದು; ಬದಲಿಗೆ ಉಸಿರನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟೂ ಬಿಟ್ಟು, ಅಷ್ಟೇ ದೀರ್ಘವಾಗಿ ಸೆಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡದ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಫಲಕಾರಿ.

ಯಾವ ರೀತಿಯ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು?

ಕೆಲವು ತೀವ್ರಗತಿಯ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳು ದೇಹದ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಅಗತ್ಯವನ್ನು, ರಕ್ತದೊತ್ತಡವನ್ನು ಏಕಾಏಕಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಧಿಕ ತೂಕಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವ ವ್ಯಾಯಾಮ, ವೇಗವಾದ ಓಟ, ಸ್ಕ್ವಾಶ್‌ನಂತಹ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಲ ಮತ್ತು ವೇಗವನ್ನು ಬೇಡುವ ಕ್ರೀಡೆಗಳು, ಒಂದೇ ಸಮನೆ ದೋಣಿ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕುವ ಕಯಾಕ್‌ನಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ನೀರಿನಾಳಕ್ಕೆ ಜಿಗಿಯುವ ಕ್ರಿಯೆ, ಜಿಮ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ತೀವ್ರ ದೇಹದಣಿವು ಮೊದಲಾದವು ನಾವು ಸೆಳೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಬೇಡುತ್ತವೆ. ಇವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತರಬೇತಾದ ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು, ಕಸರತ್ತು ಮಾಡುವವರು ಮಾಡುವಂತಹ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳು. ಆರೋಗ್ಯ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡವವರು ಇಂತಹ ತೀವ್ರಗತಿಯ ಶರೀರದಂಡನೆ ಮಾಡಬಾರದು.