<p>ಬೆಳಬೆಳಿಗ್ಗೆನೇ ಇಂಥ ವರಾತಗಳಿಗೆ ಕಿವಿಗೊಡುವುದು ಅವನಿಗೂ ಈಗೀಗ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಸುದ್ದಿ ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ ಬರಬೇಕಿತ್ತು; ಬರೀ ಲೋಕಲ್ನಲ್ಲಿದೆ. ಸುದ್ದಿ ಬಂದಿದೆ; ಫೋಟೊ ಇಲ್ಲ. ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದೆ; ಸುದ್ದಿಯಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಹತ್ತೆಂಟು ಕರೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಅವನು ಓಗುಟ್ಟುತ್ತಲೇ ಇರಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಅವತ್ತು ಲೋಕಲ್ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪಾದಕ, ಸಂಘಟಕನೂ ಆದ ರವಿಪ್ರಸಾದ್ ಕೇಳಿದ ಧಾಟಿ ಅವನನ್ನು ಕಸಿವಿಸಿಗೊಳಿಸಿತು.</p>.<p>ನೂತನ್ ಹೊದಲಕೊಪ್ಪ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಜಿಲ್ಲಾ ವರದಿಗಾರ. ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ 15 ವರ್ಷ ಕಳೆದಿವೆ. ಇದು ಮೂರನೇ ವರ್ಗಾವಣೆ. ವೃತ್ತಿ ನಿಷ್ಠ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಎಂಬೆಲ್ಲಾ ವಿಶೇಷಣಗಳಿದ್ದರೂ ಅವ್ಯಾವು ಅವನ ಹುದ್ದೆ ಏರಿಸಿಲ್ಲ; ಸಂಬಳ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಲ್ಲ. ಕಚೇರಿ ಒತ್ತಡಗಳಿಂದ ಹಲವು ಬಾರಿ ವೃತ್ತಿಯೇ ಬೇಡ ಅನಿಸಿದಿದೆ. ಆದರೆ, ಬಿಟ್ಟು ಮಾಡುವುದಾದರೂ ಏನು? ಪೂರ್ತಿ ಪ್ರಪಂಚ ಅನೈತಿಕತೆ, ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ಕೆಸರಲ್ಲಿ ಹೊರಳಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ತಾನೂ ಅದನ್ನು ಮೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆ? ಕಾಡಿದ್ದಿದೆ ಅವನಿಗೆ.</p>.<p>“ನಮ್ಮ ಫಂಕ್ಷನ್ ಸುದ್ದಿ ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ಬರೀ ಲೋಕಲ್ನಲ್ಲಿದೆ; ಅದೂ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ.., ಅವರೆಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸಾಹಿತಿ, ಎಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತಾಡಿದ್ರು; ಅದು ನಿಮಗೆ ಸುದ್ದಿ ಅಲ್ವಾ; ಯಾವಾಳಾರು ಬಿಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಕುಣದ್ರೆ ಮಾತ್ರ ಸುದ್ದಿನಾ; ನೀವೂ ಎಲ್ಲಾರ ತರಹ ಆಗೋದ್ರಿ. ಛೇ...’’- ರವಿಪ್ರಸಾದನ ಚೂರಿ ಇರಿತದ ಮಾತು ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯಿಂದ ಆತನನ್ನು ಚುಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು.</p>.<p>ರವಿಪ್ರಸಾದ ಸಂಪಾದಕನಾದರೂ ಒಂದೇ ಒಂದು ಲೈನ್ ಸುದ್ದಿ ಬರೆದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಬರೆಯುವ ಪ್ರಮೇಯೂ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಕಚೇರಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯದ್ದೇ ಪೂರ್ತಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ರಾತ್ರಿ ಕಚೇರಿ; ರಾತ್ರಿ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಪಾರ್ಟಿ ಎಂದಿಗೂ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡವನಲ್ಲ. ಸಂಘಟನಾ ಚತುರ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಪ್ರಾಯೋಜಕರು, ಅತಿಥಿ-ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನೂ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿಸಬಲ್ಲ ಚಾಣಾಕ್ಷ.</p>.<p>ಆತನ ಆಯೋಜನೆ ಎಂದರೆ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೂ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಅವರು ಬಂದು-ತಿಂದುಂಡು, ಮಲಗಿ ಎದ್ದು ಹೋಗುವರೆಗೂ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವನು ನಾಜೂಕಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ರಾಜ್ಯದ ಮೂಲೆಗಳಿಂದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ; ದೆಹಲಿ-ಮುಂಬೈಯಿಂದಲೂ ಸಾಹಿತಿ-ಕಲಾವಿದರು-ಹೋರಾಟಗಾರರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲು ಹಾತೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. </p>.<p>ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸುದ್ದಿ, ಯಾರ ಸುದ್ದಿ, ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಆಲ್ ಎಡಿಷನ್ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿಯಲಾರದಷ್ಟು ಮುಗ್ಧನೇನೂ ಆತ ಅಲ್ಲ; ಅವನಿಗೆ ಬಹುತೇಕ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಪಾದಕರು ಗೊತ್ತು; ಟಿ.ವಿ ವರದಿಗಾರರು, ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಬ್ಯೂರೋ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಂತೂ ಫೋನ್ನಲ್ಲೇ ಕುಶಲೋಪರಿ ಕೇಳುವಷ್ಟು ಸದರ.</p>.<p>ಈ ಉಪನ್ಯಾಸ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅವನೇ ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದು; ಸಂಶೋಧಕ-ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಮನೋಹರ ಕಂಗೇನಹಳ್ಳಿ ಅತಿಥಿಗಳು. ಬರೆದಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಹೆಚ್ಚು. ಸಬಾಲ್ಟನ್ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಅವರ ಈಗ ಸದ್ಯದ ನೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯ. ಸಮಾಜದ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನೆಲೆಯಿಂದ ಇತಿಹಾಸ ಕಟ್ಟುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿನ ಅವರ ಹೊಳಹುಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ; ವಿವಾದವನ್ನೂ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿವೆ. ಅವರಿಗೀಗ ಹೋದಲ್ಲಿ-ಬಂದಲ್ಲಿ ಜನ ಮುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಹಲವರು; ವಿರೋಧಿಗಳು ಕೆಲವರು. ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೂ ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಎದುರಾಗಿದೆ. </p>.<p>ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶ, ಉದ್ವೇಗಗಳಿಂದ ಮನೋಹರ ಮೈತುಂಬಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೂತನ್ ಕುಳಿತಲ್ಲೇ ಚಡಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಅವರ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ತಾನೇಕೆ ರಕ್ತ ಕುದಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು? ಮನಸ್ಸಲ್ಲೇ ಅಂದುಕೊಂಡ. ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಒಮ್ಮೆ ದೀರ್ಘ ಉಸಿರೆಳೆದುಕೊಂಡ. ನಿರಾಳವಾಯಿತು. ಅಕ್ಕ-ಪಕ್ಕ ನೋಡಿದ, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಒಬ್ಬರೂ ಇಲ್ಲ. ಮೊಬೈಲ್ ಕಣ್ಣಾಡಿಸಿದ; ವಾಟ್ಸ್ ಆ್ಯಪ್ ಗ್ರೂಪಲ್ಲಿ “ನಮಗೆ ಸುದ್ದಿ ನೀನೇ ಕೊಡಬೇಕು’’ ಅವರೆಲ್ಲರ ಮೆಸೇಜ್ ಥಮ್ಸ್ಅಪ್ ಇಮೋಜಿ ಹಾಕಿದ.</p>.<p>ಮನೋಹರ ಕಂಗೇನಹಳ್ಳಿ ಅವರಿಗಾಗಿಯೇ ರವಿಪ್ರಸಾದ ರಾತ್ರಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಔತಣಕೂಟಕ್ಕೆ ನೂತನ್ಗೂ ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತು.</p>.<p>ಮನಸ್ಸು ವಿಹ್ವಲಗೊಂಡಿತ್ತು. ಸುದ್ದಿ ಬರೆಯುವುದರೊಳಗೆ ಸುಸ್ತಾಗಿ ಹೋದ. ಯಾವತ್ತೂ ಹೀಗೆ ಆಗಿದಿಲ್ಲ. ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಳಿಂದ ಪಾರ್ಟಿಗೆ ಕರೆಗಳು ಬರುತ್ತಲೇ ಇದ್ದವು; ಸಬೂಬು ಹೇಳಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ.</p>.<p>--</p>.<p>ಈ ಸೆಮ್ ಫೀಕಟ್ಟಿಲ್ಲ- ಮಗಳು ಮೇದಿನಿ ಹೇಳಿದಾಗಲೇ ತಾನಿನ್ನೂ ರವಿಪ್ರಸಾದನ ಫೋನ್ ಗುಂಗಿನಲ್ಲಿದ್ದೇನೆಂಬ ಅರಿವಾಯಿತು ನೂತನ್ಗೆ. ಅವಳ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಫೀಜ್ ಕೂಡ ಕಟ್ಟಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೆಂಡತಿ ಸಾಕಲ್ಯ ಆಗಲೇ ಎಚ್ಚರಿಸಿದಳು. ಈ ತಿಂಗಳ ಸಂಬಳ ತಡವಾಗುತ್ತೆ - ಕಚೇರಿಯ ಮೇಲ್ ಮೊನ್ನೆ ಬಂದಿದ್ದು ನೆನಪಿಗೆ ಬಂತು. ಮತ್ತಷ್ಟು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ.</p>.<p>ಮೊಬೈಲ್ ರಿಂಗ್ ಆಯಿತು. ಎಂಎಲ್ಎ ಕೃಷ್ಣರಾಯಪ್ಪನ ಪಿಎ ವಿಷ್ಣುಮೂರ್ತಿ ಫೋನ್. “ಅದೇ ಸರ್ ಇವತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಪೇಪರ್ನಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಸೋರುತ್ತಿದೆ ಅಂತ ಬಂದಿದೆಯಲ್ಲ; ಸಾಹೇಬ್ರು ಇನ್ನರ್ಧ ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ಕೊಡ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮನೆ ಹತ್ತಿರವೇ ಬನ್ನಿ. ಇಲ್ಲಿಂದಲೇ ಎಲ್ಲಾ ಒಟ್ಟಿಗೆ ತಿಂಡಿ ತಿಂದುಕೊಂಡು ಹೋಗೋಣ’’</p>.<p>‘‘ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಫೋಟೊಗ್ರಾಫರ್ ಕರೆದುಕೊಂಡು ನೇರವಾಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಬರುತ್ತೇನೆ’’ ನೂತನ್ ಅಂದ.</p>.<p>“ಇಲ್ಲ ಸರ್, ಸಾಹೇಬ್ರು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೇ ಬರಲು ಹೇಳಿದರು; ನಿಮ್ಮ ಫೋಟೊಗ್ರಾಫರ್ ಆಲ್ರೆಡಿ ಇಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ…’’ ವಿಷ್ಣುಮೂರ್ತಿ ಮಾತು ಮುಗಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.</p>.<p>“ನಿಮ್ಮ ಸಾಹೇಬ್ರಿಗೆ ಹೇಳ್ರಿ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲೇ ಸಿಗುವೆ’’ ಫೋನ್ಇಟ್ಟ.</p>.<p>ಅದುವರೆಗೂ ವೇಯಿಟಿಂಗ್ನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಶೋಧಕ ಮನೋಹರ ಫೋನ್ ರಿಂಗ್ ಆಯಿತು.</p>.<p>ಮನೋಹರ ಅವರು ನೂತನ್ಗೆ ಪರಿಚಯವೇ; ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಶಿವಮೊಗ್ಗಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗಲೆಲ್ಲ ದೊಡ್ಡ-ದೊಡ್ಡ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ವರದಿಗಾರರನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಭೇಟಿ ಮಾಡುವುದು ಅವರಿಗೆ ಖಯಾಲಿ. ಹೀಗೆ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದಷ್ಟೇ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ತನಗೆ ಫೆಲೋಶಿಪ್ನಡಿ ಹೊಸ ವಿಷಯದ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ದೆಹಲಿಗೆ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂತಲೂ ಕಳೆದ ಬಾರಿ ಭೇಟಿಯಾದಾಗ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದು ನೆನಪು.</p>.<p>‘‘ನಮ್ಮಂತಹವರ ಸುದ್ದಿ ಆಲ್ ಎಡಿಷನ್ನಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ಪತ್ರಿಕೆ ಮೈಲಿಗೆಯಾಗುತ್ತದೆಯೇ’’ ಛೇಡಿಸುತ್ತಲೇ ಶುರುವಿಟ್ಟರು ಮನೋಹರ.</p>.<p>‘‘ಹಾಗಲ್ಲ ಸರ್, ನೀವು ಮಂಡಿಸಿದ ವಿಷಯ ನನಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಆಗಲಿಲ್ಲ; ಹಾಗಾಗಿ, ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ಗೆ ಕಳಿಸಲು ಹಿಂಜರಿದೆ’’ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದನಷ್ಟೇ.</p>.<p>‘‘ನೋಡಿ ನಾನು ಪುಳಚಾರ್ ಸಾಹಿತಿ ಅಲ್ಲ; ಒಳಗೊಂದು-ಹೊರಗೊಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ನೀವಾದರೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿ ಬರಿತ್ತೀರಿ ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲೂ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಬೇರೆಯವರಿಗೂ ನೀವೇ ಸುದ್ದಿ ಕೊಟ್ರಂತೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬಂತು ನನಗೆ. ನನ್ನ ವಾದದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನಿದೆ? ಈ ಸುದ್ದಿ ಇವತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಪೇಪರ್ನಲ್ಲಿ ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ ಬಂದಿದ್ರೆ ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಚರ್ಚೆ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ನನ್ನ ಧ್ವನಿಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಧ್ವನಿಗಳು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು. ದೊಡ್ಡ ಆಂದೋಲನದ ರೂಪ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ದಲಿತ ಅಂತ ನನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ನೀವು ಪಿತೂರಿ ಮಾಡಿದ್ರಿ; ಇದನ್ನು ನಾನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಿಡಲ್ಲ; ನಿಮ್ಮ ಎಡಿಟರ್ ಜತೆಗೆ ಮಾಲೀಕರ ಗಮನಕ್ಕೂ ತರುವೆ’’ ಮನೋಹರ ಕೋಪದಿಂದ ಕುದಿಯುತ್ತಿದ್ದರು.</p>.<p>‘‘ಪಿತೂರಿ-ಗಿತೂರಿ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಸರ್. ಬ್ಯೂರೋದಲ್ಲಿ ಏನಾಗಿದೆ ತಿಳಿದು ಮಾತಾಡುವೆ’’ ತಡಬಡಾಯಿಸಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಗೆ ಫೋನ್ ಹಚ್ಚಿದ.</p>.<p>ವಿಷಯ ಆಗಲೇ ಅವರಿಗೂ ತಲುಪಿತ್ತು. ಈತನ ಫೋನ್ಗಾಗಿಯೇ ಕಾಯುತ್ತಿರುವಂತೆ, ‘‘ಯಾಕ್ರಿ ಅದನ್ನು ಆಲ್ ಎಡಿಷನ್ಗೆ ಕಳಿಸಿಲ್ಲ’’ ದಬಾಯಿಸಿದರು.</p>.<p>‘‘ಸಾರ್, ಅದು ವಿಷಯ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ; ಅವರು ಹೇಳಿದ ವಿಚಾರ ಹೊಸದೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ..’’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ‘‘ಅದನ್ನು ನೀವು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತೀರಾ? ಎಷ್ಟು ವರ್ಷದಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೀರಿ. ನನಗೊಂದು ಫೋನ್ ಮಾಡಬೇಕಿತಲ್ವ. ಎಲ್ಲಾ ಮುದ್ರಣಗಳಿಗೆ ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಅಂತ ಸುದ್ದಿ ಮೇಲ್ಗಡೆ ಷರಾ ಬರೆಯಬೇಕಾಗಿತಲ್ವ’’ ಆರ್ಭಟಿಸಿದರು.</p>.<p>“ಫೋನ್ಮಾಡಿದೆ; ತುಂಬಾ ಹೊತ್ತು ಬ್ಯುಸಿ ಬಂತು. ಡೆಸ್ಕ್ನವರು ತಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರುತ್ತಾರೆ ಅಂದುಕೊಂಡೆ...’’ ನೂತನ್ ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹೇಳಿದ.</p>.<p>ಕೋಪ ನೆತ್ತಿಗೇರಿತು.</p>.<p>‘‘ಯಾವಳೋ ಜತೆ ಲಲ್ಲೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ; ಎಡಿಟರ್ ಫೋನ್ ಬಮದಿತ್ತು. ಆಮೇಲೆ ಪುಟ ನೋಡುವುದರಲ್ಲಿ ಬ್ಯುಸಿಯಾದೆ. ನೀವೂ ಬ್ಯೂರೋಕ್ಕೆ ಬನ್ನಿ, ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತೆ; ಅಂಡು ತುರಿಸೋಕೂ ಆಗಲ್ಲ. ಆ ಸೆಕೆಂಡ್ ಪುರುಸೊತ್ತಿರಲ್ಲ; ಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸ ನನ್ನ ಮೇಲೇ; ಅದು ಬಿಡಿ; ನೀವು ಕಳಿಸಿದ ಸುದ್ದಿನೇ ಒಂಥರ ಇದೆ. ಅವರು ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಿದ್ದೇ ಬೇರೆ ಇದೆ. ಅವರ ಆಡಿಯೋ ನನಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ನೀವೂ ಕೇಳ್ರಿ’’</p>.<p>“ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಈಗ ಜಾತಿ ಶೇಷ್ಠತೆ-ಕೀಳರಿಮೆ ಭಾವಗಳೆಲ್ಲವೂ ಅಳಿಯುತ್ತಿವೆ. ಇದು ಸಮ ಸಮಾಜ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಳ್ಳುವುದರ ಧ್ಯೋತಕ. ಹಿಂದೆ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಮನೆ-ತೋಟದ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ದಲಿತರು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರ ಕಷ್ಟ-ನೋವುಗಳಿಗೆ ಅವರು ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಿಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೇ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿದ್ದರೂ ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆ ಇತ್ತು. ಇದು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಯಾಜಮಾನ-ಯಾಜಮಾನಿ-ಆಳು ಈ ರೀತಿಯ ಭೇದವನ್ನು ಮೀರಿ ಅವರು ಮನುಷ್ಯ ಸಹಜ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ದೈಹಿಕ ಹಸಿವನ್ನೂ ನೀಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾವು ಇದನ್ನು ಪರಸ್ಪರರು ಬದುಕಿನ ಸಫಲತೆಗೆ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸಹಜ ಒಳದಾರಿಯಾಗಿಷ್ಟೇ ನೋಡಬೇಕು. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಮಲಗುವಾಗ ಕಾಣದ ಜಾತಿ, ಎದ್ದಾಗ ಕಾಣುವುದು ಬೂಟಾಟಿಕೆ ಅಷ್ಟೆ.’’</p>.<p>‘‘ಅವರ ಸಂತಾನ ಇವರಲ್ಲಿ; ಇವರ ಸಂತಾನ ಅವರಲ್ಲಿ- ತಲತಲಾಂತರದಿಂದ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿದ್ದು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಈ ರೀತಿ ಕಸಿಗೊಂಡ ಪೀಳಿಗೆ ಇವತ್ತು ಸಮಾಜದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಕುರಿತಂತೆ ಅಧ್ಯಯನಗಳಾಗಿದ್ದು ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ. ಇದೊಂದು ತುರ್ತಿನ ಕೆಲಸವೆಂದು ಸರ್ಕಾರ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. ಸಮ ಸಮಾಜದ ಕನಸು ಕಾಣುವಲ್ಲಿ ಇದು ಮುಖ್ಯ. ಬುದ್ಧ, ಬಸವ, ಯೇಸು, ಪೈಗಂಬರ್, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್, ಗಾಂಧಿ ಎಲ್ಲರೂ ಇದೇ ಕನಸು ಕಂಡಿದ್ದರು’’.</p>.<p>- “ಇದರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿದೆ ಗೊಂದಲ? ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು-ದಲಿತರು ಅನ್ಯೋನ್ಯವಾಗಿ ಬದುಕಿದ್ದರು ಅಂತ ಸಪ್ಪೆಯಾಗಿ ಬರೆದರೆ ಯಾರು ಓದ್ತಾರೆ? ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ-ದಲಿತರ ಅಕ್ರಮ ಸಂಬಂಧ; ಕಸಿ ಸಂತಾನದ ಅಧ್ಯಯನ ಅಗತ್ಯ’’ ಅಂತ ಹೆಡ್ಡಿಂಗ್ನಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಪೇಪರ್ ಸೇಲ್ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಏಕೆ ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದ್ರಿ?’’ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಪ್ರಶ್ನಾವಳಿಯನ್ನೇ ಮುಂದಿಟ್ಟರು.</p>.<p>‘‘ಇದು ಎಡಿಟರ್ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಸಮಸ್ಯೆ. ಆ ಯಪ್ಪ ಮೊದಲೇ ಕಿರಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ. ರಾದ್ದಾಂತ ಆಗುವ ಮೊದಲು ಮನೋಹರಗೆ ಫೋನ್ಮಾಡಿ, ಸ್ವಾರಿ ಕೇಳ್ರಿ’’ ನೂತನ್ ಮಾತಿಗೂ ಕಾಯದೆ ಫೋನ್ ಕಟ್ ಮಾಡಿದರು.</p>.<p>---</p>.<p>ನೂತನ್ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಒಬ್ಬಂಟಿ; ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು ಅಂತ ಯಾರೂ ಇಲ್ಲ. ಮುಸುಕಾದ ಮದುವೆ ಫೋಟೊದಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪನ ನೋಡಿದ್ದು ಬಿಟ್ಟರೆ ಆತನ ಕುರುಹು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಬೆಳೆದಿದ್ದರಿಂದ ಆರು ತಿಂಗಳಿಗೊ, ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಅಮ್ಮನ ಪ್ರೀತಿ. ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ನಂತರದ ಓದೆಲ್ಲಾ ಜನಾಂಗದ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ನಲ್ಲಿದ್ದೇ ಆಗಿದ್ದು. ಸಂಬಂಧಿಕರು-ಊರಿನ ನಂಟು ಎಲ್ಲವೂ ಅಷ್ಟಕ್ಕಷ್ಟೇ.</p>.<p>ಅವನಿಗೆ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಕಾಡಿದ್ದಿದೆ. ಅಪ್ಪ ಏಕೆ ಅಮ್ಮನ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಬಿಟ್ಟು ದೇಶಾಂತರ ಹೋದ. ಚಿಕ್ಕ ಮಗುವಾಗಿರುವಾಗಲೇ ಅಮ್ಮ ನನ್ನನ್ನು ಏಕೆ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟಳು. ಇವತ್ತಿಗೂ ಅಮ್ಮ ಊರಲ್ಲೇ ಉಳಿದು ತೋಟ-ಮನೆ ಅಂತ ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿರುವುದೇಕೆ? ದಲಿತರ ಕೇರಿಯ ರಾಮಣ್ಣನ ಮಗ ಶಂಕರಂದು ತನ್ನದು ಒಂದೇ ರೂಪ; ಪಡಿಯಚ್ಚು ಅಂತೆಲ್ಲಾ ಈಗಲೂ ಊರಲ್ಲಿ ಗುಸುಗುಸು ಏಕೆ? ಈ ಅಪ್ಪ-ಮಕ್ಕಳಿಬ್ಬರಿಂದಲೂ ತಾನು ಬೇಕಂತಲೇ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇಕೆ?</p>.<p>ಈ ಶಂಕರ ತನಗಿಂತ ಎರಡು ವರ್ಷ ಚಿಕ್ಕವನು. ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟು ಆಳತ್ತನ. ಬಿ.ಎ. ಓದು ಮುಗಿಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದು ಮೆಸ್ಕಾಂನಲ್ಲಿ ನೌಕರಿ ಹಿಡಿದ; ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಯನ್ನೇ ಪ್ರೀತಿಸಿದ; ಜಾತಿ ಅಡ್ಡ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಇಬ್ಬರ ಕಡೆಯವರೂ ನಿಂತು ಮಂತ್ರ ಮಾಂಗಲ್ಯದಡಿ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸಿದ್ದರು. ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು; ಅವರಿಬ್ಬರದೂ ಈಗ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್.</p>.<p>ಎಂಎಲ್ಎ ಪಿಎ ಫೋನ್ ರಿಂಗ್ ಆಗುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ಈಗ ಹೊರಟೆ ಎನ್ನುತ್ತಲೇ ನೂತನ್ ಅವಸರದಿಂದ ವಾಶ್ರೂಂಗೆ ಹೊರಟ. ಹಾಲ್ನಲ್ಲಿ ಹೆಂಡತಿ, ಮಗಳಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಕೇಳಿಸಿತು.</p>.<p>ನಿನ್ನ ಅಪ್ಪನ ಊರಿನ ಹುಡುಗನೇ ಅಂತಿದ್ದೆಲ್ಲಾ ಆ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಫ್ರೆಂಡ್ನ ಒಮ್ಮೆ ಮನೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಾ.</p>.<p>ಮೈ ಕಂಪಿಸಿತು. ಎದೆ ಬಡಿತ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು; ಉಸಿರು ಬಿಗಿಯಿತು. ವಾಶ್ರೂಂ ಹೊಕ್ಕನಷ್ಟೇ; ನಿರಾಳನಾಗಲಿಲ್ಲ. ಫ್ಲಶ್ ಜೋರು ಒತ್ತಿದ. ಕಿತ್ತು ಕೆಳಗೆ ಬಿತ್ತು. ಕಮಾಡಿಂದ ಸಿಡಿದ ನೀರು ಮುಖಕ್ಕೆ ರಪ್ಅಂತ ರಾಚಿತು. ಒರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೋ-ಬೇಡವೋ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p>ಬೆಳಬೆಳಿಗ್ಗೆನೇ ಇಂಥ ವರಾತಗಳಿಗೆ ಕಿವಿಗೊಡುವುದು ಅವನಿಗೂ ಈಗೀಗ ಅಭ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಸುದ್ದಿ ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ ಬರಬೇಕಿತ್ತು; ಬರೀ ಲೋಕಲ್ನಲ್ಲಿದೆ. ಸುದ್ದಿ ಬಂದಿದೆ; ಫೋಟೊ ಇಲ್ಲ. ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದೆ; ಸುದ್ದಿಯಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಹತ್ತೆಂಟು ಕರೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಅವನು ಓಗುಟ್ಟುತ್ತಲೇ ಇರಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಅವತ್ತು ಲೋಕಲ್ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪಾದಕ, ಸಂಘಟಕನೂ ಆದ ರವಿಪ್ರಸಾದ್ ಕೇಳಿದ ಧಾಟಿ ಅವನನ್ನು ಕಸಿವಿಸಿಗೊಳಿಸಿತು.</p>.<p>ನೂತನ್ ಹೊದಲಕೊಪ್ಪ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಜಿಲ್ಲಾ ವರದಿಗಾರ. ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ 15 ವರ್ಷ ಕಳೆದಿವೆ. ಇದು ಮೂರನೇ ವರ್ಗಾವಣೆ. ವೃತ್ತಿ ನಿಷ್ಠ, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಎಂಬೆಲ್ಲಾ ವಿಶೇಷಣಗಳಿದ್ದರೂ ಅವ್ಯಾವು ಅವನ ಹುದ್ದೆ ಏರಿಸಿಲ್ಲ; ಸಂಬಳ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಲ್ಲ. ಕಚೇರಿ ಒತ್ತಡಗಳಿಂದ ಹಲವು ಬಾರಿ ವೃತ್ತಿಯೇ ಬೇಡ ಅನಿಸಿದಿದೆ. ಆದರೆ, ಬಿಟ್ಟು ಮಾಡುವುದಾದರೂ ಏನು? ಪೂರ್ತಿ ಪ್ರಪಂಚ ಅನೈತಿಕತೆ, ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ಕೆಸರಲ್ಲಿ ಹೊರಳಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ತಾನೂ ಅದನ್ನು ಮೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆ? ಕಾಡಿದ್ದಿದೆ ಅವನಿಗೆ.</p>.<p>“ನಮ್ಮ ಫಂಕ್ಷನ್ ಸುದ್ದಿ ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ಬರೀ ಲೋಕಲ್ನಲ್ಲಿದೆ; ಅದೂ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ.., ಅವರೆಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸಾಹಿತಿ, ಎಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯ ಮಾತಾಡಿದ್ರು; ಅದು ನಿಮಗೆ ಸುದ್ದಿ ಅಲ್ವಾ; ಯಾವಾಳಾರು ಬಿಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಕುಣದ್ರೆ ಮಾತ್ರ ಸುದ್ದಿನಾ; ನೀವೂ ಎಲ್ಲಾರ ತರಹ ಆಗೋದ್ರಿ. ಛೇ...’’- ರವಿಪ್ರಸಾದನ ಚೂರಿ ಇರಿತದ ಮಾತು ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯಿಂದ ಆತನನ್ನು ಚುಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು.</p>.<p>ರವಿಪ್ರಸಾದ ಸಂಪಾದಕನಾದರೂ ಒಂದೇ ಒಂದು ಲೈನ್ ಸುದ್ದಿ ಬರೆದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಬರೆಯುವ ಪ್ರಮೇಯೂ ಬಂದಿಲ್ಲ. ಕಚೇರಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯದ್ದೇ ಪೂರ್ತಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ರಾತ್ರಿ ಕಚೇರಿ; ರಾತ್ರಿ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಪಾರ್ಟಿ ಎಂದಿಗೂ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡವನಲ್ಲ. ಸಂಘಟನಾ ಚತುರ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಪ್ರಾಯೋಜಕರು, ಅತಿಥಿ-ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನೂ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿಸಬಲ್ಲ ಚಾಣಾಕ್ಷ.</p>.<p>ಆತನ ಆಯೋಜನೆ ಎಂದರೆ ಅತಿಥಿಗಳಿಗೂ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು. ಅವರು ಬಂದು-ತಿಂದುಂಡು, ಮಲಗಿ ಎದ್ದು ಹೋಗುವರೆಗೂ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಅವನು ನಾಜೂಕಾಗಿ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ರಾಜ್ಯದ ಮೂಲೆಗಳಿಂದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ; ದೆಹಲಿ-ಮುಂಬೈಯಿಂದಲೂ ಸಾಹಿತಿ-ಕಲಾವಿದರು-ಹೋರಾಟಗಾರರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲು ಹಾತೊರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. </p>.<p>ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸುದ್ದಿ, ಯಾರ ಸುದ್ದಿ, ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಆಲ್ ಎಡಿಷನ್ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿಯಲಾರದಷ್ಟು ಮುಗ್ಧನೇನೂ ಆತ ಅಲ್ಲ; ಅವನಿಗೆ ಬಹುತೇಕ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಪಾದಕರು ಗೊತ್ತು; ಟಿ.ವಿ ವರದಿಗಾರರು, ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಬ್ಯೂರೋ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಂತೂ ಫೋನ್ನಲ್ಲೇ ಕುಶಲೋಪರಿ ಕೇಳುವಷ್ಟು ಸದರ.</p>.<p>ಈ ಉಪನ್ಯಾಸ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅವನೇ ಸಂಘಟಿಸಿದ್ದು; ಸಂಶೋಧಕ-ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಮನೋಹರ ಕಂಗೇನಹಳ್ಳಿ ಅತಿಥಿಗಳು. ಬರೆದಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದ್ದೇ ಹೆಚ್ಚು. ಸಬಾಲ್ಟನ್ಹಿಸ್ಟ್ರಿ ಅವರ ಈಗ ಸದ್ಯದ ನೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯ. ಸಮಾಜದ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನೆಲೆಯಿಂದ ಇತಿಹಾಸ ಕಟ್ಟುವ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿನ ಅವರ ಹೊಳಹುಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ; ವಿವಾದವನ್ನೂ ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿವೆ. ಅವರಿಗೀಗ ಹೋದಲ್ಲಿ-ಬಂದಲ್ಲಿ ಜನ ಮುತ್ತಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಹಲವರು; ವಿರೋಧಿಗಳು ಕೆಲವರು. ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೂ ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ ಎದುರಾಗಿದೆ. </p>.<p>ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶ, ಉದ್ವೇಗಗಳಿಂದ ಮನೋಹರ ಮೈತುಂಬಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೂತನ್ ಕುಳಿತಲ್ಲೇ ಚಡಪಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಅವರ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ತಾನೇಕೆ ರಕ್ತ ಕುದಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು? ಮನಸ್ಸಲ್ಲೇ ಅಂದುಕೊಂಡ. ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಒಮ್ಮೆ ದೀರ್ಘ ಉಸಿರೆಳೆದುಕೊಂಡ. ನಿರಾಳವಾಯಿತು. ಅಕ್ಕ-ಪಕ್ಕ ನೋಡಿದ, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಒಬ್ಬರೂ ಇಲ್ಲ. ಮೊಬೈಲ್ ಕಣ್ಣಾಡಿಸಿದ; ವಾಟ್ಸ್ ಆ್ಯಪ್ ಗ್ರೂಪಲ್ಲಿ “ನಮಗೆ ಸುದ್ದಿ ನೀನೇ ಕೊಡಬೇಕು’’ ಅವರೆಲ್ಲರ ಮೆಸೇಜ್ ಥಮ್ಸ್ಅಪ್ ಇಮೋಜಿ ಹಾಕಿದ.</p>.<p>ಮನೋಹರ ಕಂಗೇನಹಳ್ಳಿ ಅವರಿಗಾಗಿಯೇ ರವಿಪ್ರಸಾದ ರಾತ್ರಿ ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದ ಔತಣಕೂಟಕ್ಕೆ ನೂತನ್ಗೂ ಆಹ್ವಾನವಿತ್ತು.</p>.<p>ಮನಸ್ಸು ವಿಹ್ವಲಗೊಂಡಿತ್ತು. ಸುದ್ದಿ ಬರೆಯುವುದರೊಳಗೆ ಸುಸ್ತಾಗಿ ಹೋದ. ಯಾವತ್ತೂ ಹೀಗೆ ಆಗಿದಿಲ್ಲ. ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಳಿಂದ ಪಾರ್ಟಿಗೆ ಕರೆಗಳು ಬರುತ್ತಲೇ ಇದ್ದವು; ಸಬೂಬು ಹೇಳಿ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡ.</p>.<p>--</p>.<p>ಈ ಸೆಮ್ ಫೀಕಟ್ಟಿಲ್ಲ- ಮಗಳು ಮೇದಿನಿ ಹೇಳಿದಾಗಲೇ ತಾನಿನ್ನೂ ರವಿಪ್ರಸಾದನ ಫೋನ್ ಗುಂಗಿನಲ್ಲಿದ್ದೇನೆಂಬ ಅರಿವಾಯಿತು ನೂತನ್ಗೆ. ಅವಳ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಫೀಜ್ ಕೂಡ ಕಟ್ಟಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೆಂಡತಿ ಸಾಕಲ್ಯ ಆಗಲೇ ಎಚ್ಚರಿಸಿದಳು. ಈ ತಿಂಗಳ ಸಂಬಳ ತಡವಾಗುತ್ತೆ - ಕಚೇರಿಯ ಮೇಲ್ ಮೊನ್ನೆ ಬಂದಿದ್ದು ನೆನಪಿಗೆ ಬಂತು. ಮತ್ತಷ್ಟು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ.</p>.<p>ಮೊಬೈಲ್ ರಿಂಗ್ ಆಯಿತು. ಎಂಎಲ್ಎ ಕೃಷ್ಣರಾಯಪ್ಪನ ಪಿಎ ವಿಷ್ಣುಮೂರ್ತಿ ಫೋನ್. “ಅದೇ ಸರ್ ಇವತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಪೇಪರ್ನಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಸೋರುತ್ತಿದೆ ಅಂತ ಬಂದಿದೆಯಲ್ಲ; ಸಾಹೇಬ್ರು ಇನ್ನರ್ಧ ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ಕೊಡ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮನೆ ಹತ್ತಿರವೇ ಬನ್ನಿ. ಇಲ್ಲಿಂದಲೇ ಎಲ್ಲಾ ಒಟ್ಟಿಗೆ ತಿಂಡಿ ತಿಂದುಕೊಂಡು ಹೋಗೋಣ’’</p>.<p>‘‘ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬರಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಫೋಟೊಗ್ರಾಫರ್ ಕರೆದುಕೊಂಡು ನೇರವಾಗಿ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಬರುತ್ತೇನೆ’’ ನೂತನ್ ಅಂದ.</p>.<p>“ಇಲ್ಲ ಸರ್, ಸಾಹೇಬ್ರು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೇ ಬರಲು ಹೇಳಿದರು; ನಿಮ್ಮ ಫೋಟೊಗ್ರಾಫರ್ ಆಲ್ರೆಡಿ ಇಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ…’’ ವಿಷ್ಣುಮೂರ್ತಿ ಮಾತು ಮುಗಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.</p>.<p>“ನಿಮ್ಮ ಸಾಹೇಬ್ರಿಗೆ ಹೇಳ್ರಿ. ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲೇ ಸಿಗುವೆ’’ ಫೋನ್ಇಟ್ಟ.</p>.<p>ಅದುವರೆಗೂ ವೇಯಿಟಿಂಗ್ನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಶೋಧಕ ಮನೋಹರ ಫೋನ್ ರಿಂಗ್ ಆಯಿತು.</p>.<p>ಮನೋಹರ ಅವರು ನೂತನ್ಗೆ ಪರಿಚಯವೇ; ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಶಿವಮೊಗ್ಗಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗಲೆಲ್ಲ ದೊಡ್ಡ-ದೊಡ್ಡ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ವರದಿಗಾರರನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಭೇಟಿ ಮಾಡುವುದು ಅವರಿಗೆ ಖಯಾಲಿ. ಹೀಗೆ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದಷ್ಟೇ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ತನಗೆ ಫೆಲೋಶಿಪ್ನಡಿ ಹೊಸ ವಿಷಯದ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ದೆಹಲಿಗೆ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂತಲೂ ಕಳೆದ ಬಾರಿ ಭೇಟಿಯಾದಾಗ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದು ನೆನಪು.</p>.<p>‘‘ನಮ್ಮಂತಹವರ ಸುದ್ದಿ ಆಲ್ ಎಡಿಷನ್ನಲ್ಲಿ ಬಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ಪತ್ರಿಕೆ ಮೈಲಿಗೆಯಾಗುತ್ತದೆಯೇ’’ ಛೇಡಿಸುತ್ತಲೇ ಶುರುವಿಟ್ಟರು ಮನೋಹರ.</p>.<p>‘‘ಹಾಗಲ್ಲ ಸರ್, ನೀವು ಮಂಡಿಸಿದ ವಿಷಯ ನನಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಆಗಲಿಲ್ಲ; ಹಾಗಾಗಿ, ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ಗೆ ಕಳಿಸಲು ಹಿಂಜರಿದೆ’’ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದನಷ್ಟೇ.</p>.<p>‘‘ನೋಡಿ ನಾನು ಪುಳಚಾರ್ ಸಾಹಿತಿ ಅಲ್ಲ; ಒಳಗೊಂದು-ಹೊರಗೊಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ನೀವಾದರೂ ಸರಿಯಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿ ಬರಿತ್ತೀರಿ ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲೂ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಬೇರೆಯವರಿಗೂ ನೀವೇ ಸುದ್ದಿ ಕೊಟ್ರಂತೆ. ಮಾಹಿತಿ ಬಂತು ನನಗೆ. ನನ್ನ ವಾದದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನಿದೆ? ಈ ಸುದ್ದಿ ಇವತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಪೇಪರ್ನಲ್ಲಿ ಆಲ್ಎಡಿಷನ್ ಬಂದಿದ್ರೆ ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಚರ್ಚೆ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ನನ್ನ ಧ್ವನಿಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಧ್ವನಿಗಳು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು. ದೊಡ್ಡ ಆಂದೋಲನದ ರೂಪ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ದಲಿತ ಅಂತ ನನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ನೀವು ಪಿತೂರಿ ಮಾಡಿದ್ರಿ; ಇದನ್ನು ನಾನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಿಡಲ್ಲ; ನಿಮ್ಮ ಎಡಿಟರ್ ಜತೆಗೆ ಮಾಲೀಕರ ಗಮನಕ್ಕೂ ತರುವೆ’’ ಮನೋಹರ ಕೋಪದಿಂದ ಕುದಿಯುತ್ತಿದ್ದರು.</p>.<p>‘‘ಪಿತೂರಿ-ಗಿತೂರಿ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಸರ್. ಬ್ಯೂರೋದಲ್ಲಿ ಏನಾಗಿದೆ ತಿಳಿದು ಮಾತಾಡುವೆ’’ ತಡಬಡಾಯಿಸಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಗೆ ಫೋನ್ ಹಚ್ಚಿದ.</p>.<p>ವಿಷಯ ಆಗಲೇ ಅವರಿಗೂ ತಲುಪಿತ್ತು. ಈತನ ಫೋನ್ಗಾಗಿಯೇ ಕಾಯುತ್ತಿರುವಂತೆ, ‘‘ಯಾಕ್ರಿ ಅದನ್ನು ಆಲ್ ಎಡಿಷನ್ಗೆ ಕಳಿಸಿಲ್ಲ’’ ದಬಾಯಿಸಿದರು.</p>.<p>‘‘ಸಾರ್, ಅದು ವಿಷಯ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ; ಅವರು ಹೇಳಿದ ವಿಚಾರ ಹೊಸದೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ..’’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ‘‘ಅದನ್ನು ನೀವು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತೀರಾ? ಎಷ್ಟು ವರ್ಷದಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೀರಿ. ನನಗೊಂದು ಫೋನ್ ಮಾಡಬೇಕಿತಲ್ವ. ಎಲ್ಲಾ ಮುದ್ರಣಗಳಿಗೆ ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಅಂತ ಸುದ್ದಿ ಮೇಲ್ಗಡೆ ಷರಾ ಬರೆಯಬೇಕಾಗಿತಲ್ವ’’ ಆರ್ಭಟಿಸಿದರು.</p>.<p>“ಫೋನ್ಮಾಡಿದೆ; ತುಂಬಾ ಹೊತ್ತು ಬ್ಯುಸಿ ಬಂತು. ಡೆಸ್ಕ್ನವರು ತಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರುತ್ತಾರೆ ಅಂದುಕೊಂಡೆ...’’ ನೂತನ್ ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಹೇಳಿದ.</p>.<p>ಕೋಪ ನೆತ್ತಿಗೇರಿತು.</p>.<p>‘‘ಯಾವಳೋ ಜತೆ ಲಲ್ಲೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ; ಎಡಿಟರ್ ಫೋನ್ ಬಮದಿತ್ತು. ಆಮೇಲೆ ಪುಟ ನೋಡುವುದರಲ್ಲಿ ಬ್ಯುಸಿಯಾದೆ. ನೀವೂ ಬ್ಯೂರೋಕ್ಕೆ ಬನ್ನಿ, ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತೆ; ಅಂಡು ತುರಿಸೋಕೂ ಆಗಲ್ಲ. ಆ ಸೆಕೆಂಡ್ ಪುರುಸೊತ್ತಿರಲ್ಲ; ಎಲ್ಲಾ ಕೆಲಸ ನನ್ನ ಮೇಲೇ; ಅದು ಬಿಡಿ; ನೀವು ಕಳಿಸಿದ ಸುದ್ದಿನೇ ಒಂಥರ ಇದೆ. ಅವರು ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಾತಾಡಿದ್ದೇ ಬೇರೆ ಇದೆ. ಅವರ ಆಡಿಯೋ ನನಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ನೀವೂ ಕೇಳ್ರಿ’’</p>.<p>“ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಈಗ ಜಾತಿ ಶೇಷ್ಠತೆ-ಕೀಳರಿಮೆ ಭಾವಗಳೆಲ್ಲವೂ ಅಳಿಯುತ್ತಿವೆ. ಇದು ಸಮ ಸಮಾಜ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಳ್ಳುವುದರ ಧ್ಯೋತಕ. ಹಿಂದೆ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಮನೆ-ತೋಟದ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ದಲಿತರು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರ ಕಷ್ಟ-ನೋವುಗಳಿಗೆ ಅವರು ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರಿಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೇ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿದ್ದರೂ ಅನ್ಯೋನ್ಯತೆ ಇತ್ತು. ಇದು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಯಾಜಮಾನ-ಯಾಜಮಾನಿ-ಆಳು ಈ ರೀತಿಯ ಭೇದವನ್ನು ಮೀರಿ ಅವರು ಮನುಷ್ಯ ಸಹಜ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದರು. ದೈಹಿಕ ಹಸಿವನ್ನೂ ನೀಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾವು ಇದನ್ನು ಪರಸ್ಪರರು ಬದುಕಿನ ಸಫಲತೆಗೆ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸಹಜ ಒಳದಾರಿಯಾಗಿಷ್ಟೇ ನೋಡಬೇಕು. ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಮಲಗುವಾಗ ಕಾಣದ ಜಾತಿ, ಎದ್ದಾಗ ಕಾಣುವುದು ಬೂಟಾಟಿಕೆ ಅಷ್ಟೆ.’’</p>.<p>‘‘ಅವರ ಸಂತಾನ ಇವರಲ್ಲಿ; ಇವರ ಸಂತಾನ ಅವರಲ್ಲಿ- ತಲತಲಾಂತರದಿಂದ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿದ್ದು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ. ಈ ರೀತಿ ಕಸಿಗೊಂಡ ಪೀಳಿಗೆ ಇವತ್ತು ಸಮಾಜದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಕುರಿತಂತೆ ಅಧ್ಯಯನಗಳಾಗಿದ್ದು ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ. ಇದೊಂದು ತುರ್ತಿನ ಕೆಲಸವೆಂದು ಸರ್ಕಾರ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು. ಸಮ ಸಮಾಜದ ಕನಸು ಕಾಣುವಲ್ಲಿ ಇದು ಮುಖ್ಯ. ಬುದ್ಧ, ಬಸವ, ಯೇಸು, ಪೈಗಂಬರ್, ಅಂಬೇಡ್ಕರ್, ಗಾಂಧಿ ಎಲ್ಲರೂ ಇದೇ ಕನಸು ಕಂಡಿದ್ದರು’’.</p>.<p>- “ಇದರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿದೆ ಗೊಂದಲ? ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು-ದಲಿತರು ಅನ್ಯೋನ್ಯವಾಗಿ ಬದುಕಿದ್ದರು ಅಂತ ಸಪ್ಪೆಯಾಗಿ ಬರೆದರೆ ಯಾರು ಓದ್ತಾರೆ? ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ-ದಲಿತರ ಅಕ್ರಮ ಸಂಬಂಧ; ಕಸಿ ಸಂತಾನದ ಅಧ್ಯಯನ ಅಗತ್ಯ’’ ಅಂತ ಹೆಡ್ಡಿಂಗ್ನಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಪೇಪರ್ ಸೇಲ್ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ಏಕೆ ಹೀಗೆ ಮಾಡಿದ್ರಿ?’’ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಪ್ರಶ್ನಾವಳಿಯನ್ನೇ ಮುಂದಿಟ್ಟರು.</p>.<p>‘‘ಇದು ಎಡಿಟರ್ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಸಮಸ್ಯೆ. ಆ ಯಪ್ಪ ಮೊದಲೇ ಕಿರಿಕ್ ಪಾರ್ಟಿ. ರಾದ್ದಾಂತ ಆಗುವ ಮೊದಲು ಮನೋಹರಗೆ ಫೋನ್ಮಾಡಿ, ಸ್ವಾರಿ ಕೇಳ್ರಿ’’ ನೂತನ್ ಮಾತಿಗೂ ಕಾಯದೆ ಫೋನ್ ಕಟ್ ಮಾಡಿದರು.</p>.<p>---</p>.<p>ನೂತನ್ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಒಬ್ಬಂಟಿ; ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು ಅಂತ ಯಾರೂ ಇಲ್ಲ. ಮುಸುಕಾದ ಮದುವೆ ಫೋಟೊದಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪನ ನೋಡಿದ್ದು ಬಿಟ್ಟರೆ ಆತನ ಕುರುಹು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ. ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಬೆಳೆದಿದ್ದರಿಂದ ಆರು ತಿಂಗಳಿಗೊ, ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಅಮ್ಮನ ಪ್ರೀತಿ. ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ನಂತರದ ಓದೆಲ್ಲಾ ಜನಾಂಗದ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ನಲ್ಲಿದ್ದೇ ಆಗಿದ್ದು. ಸಂಬಂಧಿಕರು-ಊರಿನ ನಂಟು ಎಲ್ಲವೂ ಅಷ್ಟಕ್ಕಷ್ಟೇ.</p>.<p>ಅವನಿಗೆ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಕಾಡಿದ್ದಿದೆ. ಅಪ್ಪ ಏಕೆ ಅಮ್ಮನ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಬಿಟ್ಟು ದೇಶಾಂತರ ಹೋದ. ಚಿಕ್ಕ ಮಗುವಾಗಿರುವಾಗಲೇ ಅಮ್ಮ ನನ್ನನ್ನು ಏಕೆ ಅಜ್ಜಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟಳು. ಇವತ್ತಿಗೂ ಅಮ್ಮ ಊರಲ್ಲೇ ಉಳಿದು ತೋಟ-ಮನೆ ಅಂತ ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿರುವುದೇಕೆ? ದಲಿತರ ಕೇರಿಯ ರಾಮಣ್ಣನ ಮಗ ಶಂಕರಂದು ತನ್ನದು ಒಂದೇ ರೂಪ; ಪಡಿಯಚ್ಚು ಅಂತೆಲ್ಲಾ ಈಗಲೂ ಊರಲ್ಲಿ ಗುಸುಗುಸು ಏಕೆ? ಈ ಅಪ್ಪ-ಮಕ್ಕಳಿಬ್ಬರಿಂದಲೂ ತಾನು ಬೇಕಂತಲೇ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇಕೆ?</p>.<p>ಈ ಶಂಕರ ತನಗಿಂತ ಎರಡು ವರ್ಷ ಚಿಕ್ಕವನು. ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟು ಆಳತ್ತನ. ಬಿ.ಎ. ಓದು ಮುಗಿಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆದು ಮೆಸ್ಕಾಂನಲ್ಲಿ ನೌಕರಿ ಹಿಡಿದ; ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಯನ್ನೇ ಪ್ರೀತಿಸಿದ; ಜಾತಿ ಅಡ್ಡ ಬರಲೇ ಇಲ್ಲ. ಇಬ್ಬರ ಕಡೆಯವರೂ ನಿಂತು ಮಂತ್ರ ಮಾಂಗಲ್ಯದಡಿ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸಿದ್ದರು. ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳು; ಅವರಿಬ್ಬರದೂ ಈಗ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್.</p>.<p>ಎಂಎಲ್ಎ ಪಿಎ ಫೋನ್ ರಿಂಗ್ ಆಗುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ಈಗ ಹೊರಟೆ ಎನ್ನುತ್ತಲೇ ನೂತನ್ ಅವಸರದಿಂದ ವಾಶ್ರೂಂಗೆ ಹೊರಟ. ಹಾಲ್ನಲ್ಲಿ ಹೆಂಡತಿ, ಮಗಳಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಕೇಳಿಸಿತು.</p>.<p>ನಿನ್ನ ಅಪ್ಪನ ಊರಿನ ಹುಡುಗನೇ ಅಂತಿದ್ದೆಲ್ಲಾ ಆ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಫ್ರೆಂಡ್ನ ಒಮ್ಮೆ ಮನೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಾ.</p>.<p>ಮೈ ಕಂಪಿಸಿತು. ಎದೆ ಬಡಿತ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು; ಉಸಿರು ಬಿಗಿಯಿತು. ವಾಶ್ರೂಂ ಹೊಕ್ಕನಷ್ಟೇ; ನಿರಾಳನಾಗಲಿಲ್ಲ. ಫ್ಲಶ್ ಜೋರು ಒತ್ತಿದ. ಕಿತ್ತು ಕೆಳಗೆ ಬಿತ್ತು. ಕಮಾಡಿಂದ ಸಿಡಿದ ನೀರು ಮುಖಕ್ಕೆ ರಪ್ಅಂತ ರಾಚಿತು. ಒರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೋ-ಬೇಡವೋ ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>