Mangrove Day 2023 | ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್‌ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಯು.ಟಿ. ಆಯಿಶ ಫರ್ಝಾನ

ಯಪಿಎಸ್ಸಿ -ಪ್ರಿಲಿಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ- 2, ಕೆಪಿಎಸ್ಸಿ –ಪ್ರಿಲಿಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧ್ಯಯನ ಪತ್ರಿಕೆ-2 ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಪ್ರಚಲಿತ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲಿದೆ.

. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಜುಲೈ 26 ರಂದು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ‘ವಿಶಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆದರೆ ದುರ್ಬಲ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ‘ ಎಂದು ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸಮರ್ಪಕ ನಿರ್ವಹಣೆ, ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

. ದಿನಾಚರಣೆ ಇತಿಹಾಸ

. 1998ರಲ್ಲಿ ಇದೇ ದಿನದಂದು, ಹೇಹೌ ಡೇನಿಯಲ್ ನ್ಯಾನೊಟೊ ಎಂಬ ಗ್ರೀನ್ಪೀಸ್ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಈಕ್ವೆಡಾರ್ನ ಮುಯಿಸ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾಗ ಹೃದಯಾಘಾತದಿಂದ ನಿಧನರಾದರು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನ ಸ್ಮರಣೆಗಾಗಿ ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯ(UNESCO) ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ 2015ರಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಘೋಷಿಸಿತು.

. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಎಂದರೇನು?

. ‘ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್‘ ಎಂಬುದು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪದ ‘ಮ್ಯಾಂಗ್ಯೂ‘ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದ ‘ಗ್ರೋವ್‘ ನ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಪ್ರಪಂಚದ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಮತ್ತು ಉಪೋಷ್ಣವಲಯದ ಮಧ್ಯಂತರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಲವಣ ಸಹಿಷ್ಣು ಸಸ್ಯಗಳಾಗಿವೆ. ಲವಣಸಹಿಷ್ಣು ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಹಾಲೋಫೈಟ್ಸ್ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

. ಕಡಲ ತೀರದಲ್ಲಿ ಕಠಿಣ ಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬದುಕಬಲ್ಲ, ಲವಣದ ಅಂಶ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೂ ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ, ಒಟ್ಟಾಗಿ ದಟ್ಟವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ವಿಶೇಷ ರೀತಿಯ ಕಾಡುಗಳಿಗೆ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಕಾಡು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಎರಡೂವರೆ ಕೋಟಿ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಕಾಡುಗಳ ಮೊದಲ ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ.

. *ಈ ಸಸ್ಯಗಳು ಕಂಡುಬರುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು 'ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವು ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಕ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಾಗಿದ್ದರೂ ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲದೆ, ಈ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇತರ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೂ ಆಶ್ರಯ ನೀಡುತ್ತದೆ.

. *ಇಲ್ಲಿನ ಮರಗಳು ಸಂಕೀರ್ಣ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ತೇವಾಂಶವಿದ್ದು, ಲವಣದ ಅಂಶ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬದುಕುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

. *ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಕಾಡುಗಳು ಬಹುತೇಕ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅವುಗಳ ಆವಾಸಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲಜನಕದ ಅಂಶ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಹೊರಚಾಚಿದ ಬೇರುಗಳಿಂದಲೇ ಬದುಕಲು ಬೇಕಾಗುವ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಆ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಬೇರುಗಳಲ್ಲೇ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಈ ಮರಗಳು, ಪ್ರವಾಹದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ

. *ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರದ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಪರೂಪದ, ಅದ್ಭುತ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಾಗಿವೆ.

*ಈ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಕರಾವಳಿ ಸಮುದಾಯಗಳ ಯೋಗಕ್ಷೇಮ, ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಸಮೃದ್ಧ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ. ಮೀನು ಮತ್ತಿತರ ಜಲಚರಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

. *ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಚಂಡಮಾರುತ, ಸುನಾಮಿಗಳು, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಕಡಲ ಸವೆತದ ವಿರುದ್ಧ ನೈಸರ್ಗಿಕ ರಕ್ಷಣೆಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ಮಣ್ಣು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಇಂಗಾಲದ ಸಿಂಕ್ಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಕಾಡುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಗಿಡಗಳು 10 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಇಂಗಾಲವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಬಲ್ಲವು.

. *ಆದರೂ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಒಟ್ಟಾರೆ ಜಾಗತಿಕ ಅರಣ್ಯ ನಷ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಮೂರರಿಂದ ಐದು ಪಟ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಅಳಿಸಿ ಹೋಗುವ ಆತಂಕದಲ್ಲಿವೆ. ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಅಥವಾ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಕಾಡುಗಳು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಗಂಭೀರ ಪಾರಿಸರಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

. *ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರದ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಕರಾವಳಿ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

. *ಮಳೆನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಮಾಲಿನ್ಯಕಾರಕ ಅಂಶಗಳು ಸಮುದ್ರ ಸೇರುವ ಮುನ್ನವೇ, ಈ ಕಾಂಡ್ಲಾ ಕಾಡುಗಳು ಅವುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕುವ ಮೂಲಕ ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ.

. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು

. *ಅರಣ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ ವರದಿ 2021ರ ಪ್ರಕಾರ, ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿ 4,992 ಚದರ ಕಿ.ಮೀ. 2019 ರ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಹೊದಿಕೆಯಲ್ಲಿ 17 ಚದರ ಕಿಮೀ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.

. *ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಹೊದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿರುವ ಮೂರು ಅಗ್ರ ರಾಜ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಒಡಿಶಾ (8 ಚದರ ಕಿಮೀ) ನಂತರ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ (4 ಚದರ ಕಿಮೀ) ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ (3 ಚದರ ಕಿಮೀ).

. *ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳಲ್ಲಿ ಸುಂದರಬನ್ ತೋಪುಗಳು, ಮಹಾನದಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು, ಗುಜರಾತ್ನ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು, ರತ್ನಗಿರಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು, ಗೋವಾ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು, ಕಾವೇರಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು, ಕೃಷ್ಣಾ-ಗೋದಾವರಿ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಡಮಾನ್ ನಿಕೋಬಾರ್ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿವೆ.

. *ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯವು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಗುಜರಾತ್, ತಮಿಳುನಾಡು, ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳು, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಸುಂದರಬನ್ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಕಾಡುಗಳು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಆಗಿದ್ದರೆ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪಿಚಾವರಂ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಕಾಡುಗಳು ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಎರಡನೇ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ.

. ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಭೌಗೋಳಿಕ ವಿವರಗಳು

*ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಗರ ತಟದ ಅರಣ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ಜೌಗು ಅರಣ್ಯಗಳು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅಷ್ಬೇ ಅಲ್ಲ ಉಬ್ಬರವಿಳಿತ ಅರಣ್ಯಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. \

* ಈ ಪ್ರಕಾರದ ಅರಣ್ಯಗಳು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ನದಿ ಮುಖಜ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಳಿವೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಡೆದ ತೀರಗಳಿರುವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಉಬ್ಬರವಿಳಿತದ ಪ್ರಭಾವವಿರು ವುದರಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಮುಖಜ ಅಥವಾ ಉಬ್ಬರವಿಳಿತ ಅರಣ್ಯಗಳೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇವೆ.

* ಸಾಗರ ತಟದ ಅರಣ್ಯಗಳು ಕರಾವಳಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಹಲವಾರು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಜೌಗು ಅರಣ್ಯಗಳು ಗಂಗಾ ಮಹಾನದಿ ಗೋದಾವರಿ ಕೃಷ್ಣಾ ಮತ್ತು ಕಾವೇರಿ ನದಿಗಳ ಮುಖಜಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿವೆ.

* ಈ ಅರಣ್ಯಗಳು ಸಿಹಿನೀರು ಮತ್ತು ಉಪ್ಪು ನೀರು ಎರಡರಲ್ಲೂ ಬದುಕುಳಿಯುತ್ತವೆ.

* ದಟ್ಟವಾದ ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ಗಳು ಕರಾವಳಿ ತೀರದುದ್ದಕ್ಕೂ ಆಶ್ರಿತ ಅಳಿವೆಗಳು ಉಬ್ಬರದ ಒಡೆದ ತೀರಗಳು ಹಾಗೂ ಉಪ್ಪಿನಾಂಶದ ಜೌಗು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸೇರಿ ಒಟ್ಟು 6740 ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆವರಿಸಿವೆ. ಇವು ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ಉರುವಲನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

* ಪಶ್ಚಿಮಬಂಗಾಳ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಸುಂದರಬನ ಅರಣ್ಯವು ಗಂಗಾನದಿ ಮುಖಜಭೂಮಿ ಯಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸುಂದರಿ ಎಂಬ ಮರಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸುಂದರ್ ಬನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.

* ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಅರಣ್ಯಗಳು ಗಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಬಾಳಿಕೆಯುಳ್ಳ ಮರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಈ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳಿಗಾಗಿ ಬೇಕಾಗುವ ಮತ್ತು ಹಡಗು ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಮರಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.

* ಈ ಅರಣ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರಮುಖ ಸಸ್ಯ ಸಂಕುಲಗಳೆಂದರೆ ಸುಂದರಿ ಬರ್ಗೇರಿಯಾ ಸೊನ್ನೇರೇಟಿಯಾಅಗರ್ ಭೆಂಡಿ ಕಿಯೋರ ನಿಷಾ ಅಮೂರ್ ರಝೋಫೋರ ಸ್ಕ್ರೂ ಪೈನ್ಸ್ ಬೆತ್ತ ಮತ್ತು ತಾಳೆಗಳಾಗಿವೆ.

* ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಪದೇ ಪದೇ ಸುನಾಮಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದು ಈ ಉಬ್ಬರದ ಅಲೆಗಳ ಪ್ರಭಾವ ಮತ್ತು ತೀರ ಪ್ರದೇಶದ ಸವೆತವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ತೀರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.