l ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣ ಆರಂಭದ ಅವಧಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಈ‌ಗ ವಾತಾವರಣದ ತಾಪಮಾನ 1.3 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್‌ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ದುರ್ಘಟನೆಯು ಪ್ರತಿ 50 ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದು. ಕೇರಳದಲ್ಲಿ 2019 ಮತ್ತು 1924ರ ಬಳಿಕ ಒಂದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಸುರಿದ ಮೂರನೇ ಪ್ರಕರಣ ಇದು. ಆ ಎರಡು ವರ್ಷ 24 ಗಂಟೆಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಬಾರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಳೆ ಬಿದ್ದಿತ್ತು. 2018ರ ಪ್ರವಾಹದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲೂ ಒಂದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಈ ಸಲದಂತೆ ಮಳೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. l ಒಂದು ದಿನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯಾಗುತ್ತಿರುವುದು 45 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 17ರಷ್ಟು ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣವು 0.85 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್‌ನಷ್ಟು ಬಿಸಿಯಾಗಿದೆ l ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾತಾವರಣದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಇದ್ದುದಕ್ಕಿಂತ 2 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಲ್ಸಿಯಸ್‌ನಷ್ಟು ಜಾಸ್ತಿಯಾದರೆ, ಒಂದೇ ದಿನ ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯಾಗುವ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಲಿವೆ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯ ತೀವ್ರತೆ ಶೇ 4ರಷ್ಟು ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಬಹುದು l ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯಾಗುವ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಮತ್ತು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆ ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ, ಆ ಮಾಹಿತಿಗಳು ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಮಳೆಯಿಂದಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಯಾವ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮವಾಗಲಿದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಭೂಕುಸಿತ ಮುನ್ಸೂಚನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ದುಬಾರಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಅನುಷ್ಠಾನವೂ ಕಷ್ಟ. ಆದರೆ, ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಜಾರಿಗೆ ತಂದರೆ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಭೂಕುಸಿತ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನರು ವಾಸಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಆಸ್ತಿ ಹೊಂದುವುದಕ್ಕೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೇರುವುದರಿಂದ ಸಾವು ನೋವು, ಆಸ್ತಿ ಹಾನಿಯನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತಪ್ಪಿಸಬಹುದು l ವಯನಾಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಭೂ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಭೂ ಮೇಲ್ಮೈನ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೂ ಭೂಕುಸಿತಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧ ಇರುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಈಗ ನಡೆದಿರುವ ಸೀಮಿತ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಕ್ವಾರಿಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ, ಶೇ 62ರಷ್ಟು ಆಗಿರುವ ಅರಣ್ಯ ನಾಶವು ಭಾರಿ ಮಳೆಯಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗುಡ್ಡದ ಇಳಿಜಾರು ಕುಸಿಯುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕುವಂತಿಲ್ಲ l ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದಾಗಿ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಭಾರಿ ಮಳೆಯು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಭೂಕುಸಿತಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಅಪಾಯ ಇದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಕುಸಿತದ ಅಪಾಯ ಇರುವ ಇಳಿಜಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಡ ಮರಗಳನ್ನು ನೆಟ್ಟು ಪೋಷಿಸುವುದು, ರಕ್ಷಿತಾರಣ್ಯಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಭೂಕುಸಿತ ಮುನ್ಸೂಚನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮರ್ಪಕ ನೀರು ಹರಿಯುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ರೂಪಿಸುವುದು, ಮಣ್ಣು ಕುಸಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ತಡೆಗೋಡೆ ನಿರ್ಮಾಣದಂತಹ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು ಸೂಕ್ತ

ಜೂನ್‌ 22ರ ನಂತರ ವಯನಾಡ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಲವು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರಂತರ ಮಳೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮುಂಡಕ್ಕೈ, ಚೂರಲ್‌ಮಲ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ‌ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಎಡೆಬಿಡದೆ ಮಳೆ ಸುರಿದಿತ್ತು. ಮುಂಡಕ್ಕೈನಿಂದ 5 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕಲ್ಲಾಡಿ ಎಂಬಲ್ಲಿ 30 ದಿನಗಳಲ್ಲಿ 183 ಸೆಂ.ಮೀ ಮಳೆಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ವರದಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ಜುಲೈ 29ಕ್ಕೆ ಮುಂಡಕ್ಕೈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆ ಆರೆಂಜ್‌ ಅಲರ್ಟ್‌ ಘೋಷಿಸಿತ್ತು. 12 ಗಂಟೆಗಳ ನಂತರ, ಅಂದರೆ ತಡ ರಾತ್ರಿ (ಜುಲೈ 30ರ ನಸುಕು 2ರ ಸುಮಾರಿಗೆ) ಮೊದಲ ಭೂಕುಸಿತ ಸಂಭವಿಸಿತ್ತು. ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸುರಿದ ಮಳೆ, ಬೀಸುತ್ತಿದ್ದ ಗಾಳಿ, ಗಾಳಿ ವೇಗದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಇಳಿಜಾರಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭೂಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಕಡಿದಾದ ಇಳಿಜಾರು, ಎತ್ತರದ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಯನಾಡ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಮುಂಗಾರು ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಳೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸುರಿಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಭೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕೂಡ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಭೂಕುಸಿತದ ಅಪಾಯವನ್ನು ಜಾಸ್ತಿ ಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದೆ.

ಕೇರಳ ಸೇರಿದಂತೆ ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಸಂಭವಿಸಲಿರುವ ಭೂಕುಸಿತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮೊದಲೇ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಅಧ್ಯಯನ ವರದಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭೂಕುಸಿತ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ಎಲ್‌ವಿಡಬ್ಲ್ಯುಎಸ್‌) ಇನ್ನೂ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ. ಜಿಯಾಲಜಿಕಲ್‌ ಸರ್ವೆ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾವು (ಜಿಎಸ್‌ಐ) ಜುಲೈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭೂಕುಸಿತ ಮುನ್ಸೂಚನಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ಅದು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಾತ್ರ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಕೇರಳ ಕೂಡ ಇಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸುಧಾರಿಸಲು ಗಮನ ನೀಡುತ್ತಿದೆ. 2020ರಿಂದ ಜಿಎಸ್‌ಐ, ಕೇರಳ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಕೇರಳ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಆ್ಯಂಡ್‌ ಇನೊವೇಶನ್‌ ಸ್ಟ್ರಾಟೆಜಿ‌ಕ್‌ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗಳು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಂದನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಕೈಜೋಡಿಸಿವೆ. ಅಮೃತಾ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಪೀಠದಂತಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಕೂಡ ಭೂಕುಸಿತ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವ ವೈರ್‌ಲೆಸ್‌ ಸೆನ್ಸರ್‌ ಜಾಲವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿವೆ. ಆದರೆ, ಇಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ಅಗತ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಜುಲೈ 29, 30ರಂದು ಕೇರಳದ ವಿವಿಧ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಮಳೆಯಾಗುವ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆಯು 28ರಂದು ನೀಡಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಭೂಕುಸಿತ, ಮಣ್ಣು ಕುಸಿಯುವಂತಹ ಘಟನೆಗಳು ನಡೆಯಬಹುದು ಎಂದೂ ಹೇಳಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಯಾವ ಜಾಗ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ‘ಸ್ಥಳೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶ ಕೇಂದ್ರಿತವಾದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ವಯನಾಡ್‌ ದುರಂತ ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದೆ. ಇಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದ್ದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಬಹುದು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸುಧಾರಣೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಇಲಾಖೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಉತ್ತಮ ಸಮನ್ವಯ ಇರುವುದು ಅಗತ್ಯ’ ಎಂದು ತಜ್ಞರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ವಯನಾಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವರದಿಯಾಗಿರುವ ಭೂಕುಸಿತ ಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ 58ರಷ್ಟು ಪ್ರಕರಣಗಳು ದಟ್ಟ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿವೆ. ಶೇ 25ರಷ್ಟು ಭೂಕುಸಿತಗಳು ನೆಡುತೋಪು ಮತ್ತು ಜನವಸತಿ ಇರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದಿವೆ. ಭೂ ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈನಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಈ ವಿಪತ್ತುಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೂ ಇದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯ ನಾಶವಾಗುತ್ತಿದ್ದು, 1950ರಿಂದ 2018ರ ನಡುವೆ ಜಿಲ್ಲೆಯು ಶೇ 62ರಷ್ಟು ಕಾಡನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಚಹಾ ತೋಟಗಳನ್ನು ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಇವುಗಳ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಶೇ 1800ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇಳಿಜಾರು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಸ್ಥಿರಗೊಂಡಿವೆ. 2012ರ ಬಳಿಕ ಚಹಾ ತೋಟಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿ 913 ಚದರ ಕಿ.ಮೀ ನಿಂದ 1,215 ಚದರ ಕಿ.ಮೀಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, ಅರಣ್ಯ 888 ಚದರ ಕಿ.ಮೀನಿಂದ 672 ಚದರ ಕಿ.ಮೀಗೆ ಕುಗ್ಗಿದೆ. ‌ ಭೂಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳೇನು? l ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲು ಗಣಿಗಾರಿಕೆ l ಇಳಿಜಾರು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ರಬ್ಬರ್‌ ತೋಟ ನಿರ್ಮಾಣ l 2021ರಲ್ಲಿ ನಡೆದಿರುವ ಅಧ್ಯಯನವೊಂದರ ಪ್ರಕಾರ, ವಯನಾಡ್‌ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 131 ಗ್ರ್ಯಾನೈಟ್‌ ಗಣಿಗಳಿದ್ದು ಈ ಪೈಕಿ 24 ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ 15 ಗಣಿಗಳು ಈ ಹಿಂದೆ ಭೂಕುಸಿತ ಸಂಭವಿಸಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಇವೆ