<p>ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಬ್ದದೊಂದಿಗೆ ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುವ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ವೈರಾಣುಗಳು ಹಾಗೂ ತತ್ಸಂಬಂಧಿತವಾದ ಆತಂಕಗಳು ಕಾಡುತ್ತಿರುವ ಇಂದಿನ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿ ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಬೇಕು.</p>.<p><strong>ವಿಶೇಷತೆಗಳು</strong></p>.<p>‘ಭ್ರಮರ’ ಎಂದರೆ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ದುಂಬಿ. ಅದು ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನದ ಹಾಗೂ ಸ್ತರದ, ‘ಹಂ’ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿಯ ಶಬ್ದವನ್ನು ರೇಚಕಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ (ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುವಾಗ) ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಇದರಲ್ಲಿನ ಆವರ್ತನವು ಸುಮಾರು 160 ಹರ್ಟ್ಸ್ನಿಂದ 260 ಹರ್ಟ್ಸ್ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಗಂಡಸರಲ್ಲಿ ಆವರ್ತನವು ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ; ಹೆಂಗಸರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ.</p>.<p>‘ಹಂ’ ಶಬ್ದದ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಿಂದ ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ನ ಪ್ರಮಾಣವು ಹಲವು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ; ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಆಂತರಿಕವಾಗಿಯೇ ಉತ್ಪನ್ನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ವೈರಾಣು ಹಾಗೂ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತದೆ; ಆಂತರಿಕ ಉರಿಯೂತವನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.</p>.<p><strong>ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶಗಳು</strong></p>.<p>ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ, ಎಡಗೈಯನ್ನು ಎದೆಯ ಮೇಲೂ ಹಾಗೂ ಬಲಗೈಯನ್ನು ಉದರದ ಮೇಲೂ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ.<br />ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುವ ಅವಧಿ, ಉಸಿರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅವಧಿಯಷ್ಟಾದರೂ ಇರಬೇಕು.<br />‘ಹಂ’ ಶಬ್ದದ ಅನುರಣನ(ಶಬ್ದದ ಧ್ವನಿತರಂಗ)ವನ್ನು ಮಿದುಳಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಲೆಬುರುಡೆಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು.</p>.<p><strong>ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ</strong></p>.<p>ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರೀತಿಗಳು ಇವೆಯಾದರೂ, ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಸರಳ ಕ್ರಮವೊಂದನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಕುರ್ಚಿಯ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ದಿಂಬಿನ ಮೇಲೆ ನೇರವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಿ; ಎದೆಯ ಭಾಗ ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿ.<br />ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮೃದುವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿ.ಹಸ್ತಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಯ ಮೇಲೆ ಮೇಲ್ಮುಖವಾಗಿರಿಸಿ; ಹೆಬ್ಬೆರಳು ಮತ್ತು ತೋರ್ಬೆರಳುಗಳ ತುದಿಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸ್ಪರ್ಶದಲ್ಲಿರಲಿ.ಉದರ ಆಧಾರಿತ ಉಸಿರಾಟವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು.ಉಸಿರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಉದರದ ಭಾಗ ಸುತ್ತಲೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಗ್ಗಬೇಕು ಹಾಗೂ ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಾ ಸಂಕುಚನಗೊಳ್ಳಬೇಕು.ಎದೆಯ ಗೂಡು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿರಬೇಕು.</p>.<p>ಉಸಿರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಾ, ‘ಹಂ’ ಶಬ್ದವನ್ನು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕು.</p>.<p>‘ಹಂ’ ಶಬ್ದೋಚ್ಚಾರಣೆಯ ಕಂಪನಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಿದುಳಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿ.<br />ಸುಮಾರು 10-15 ನಿಮಿಷ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ.</p>.<p><strong>ಉಪಯೋಗಗಳು</strong></p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರಶಾಂತತೆಗೆ ಸಹಕಾರಿ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಸರಿಯಾಗಿ ನಿದ್ರೆ ಬಾರದಿರುವುದು ಹಾಗೂ ನಿನಿದ್ರತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಇದು ಉಪಯುಕ್ತ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡ, ಆತಂಕ ಇವುಗಳಿಂದ ದೂರವಿರುವಲ್ಲಿ ಇದು ಸಹಕಾರಿ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ನಂತರದ ಪುನಶ್ಚೇತನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಗಮನೀಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಬಲ್ಲದು.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಜನ್ಮಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲೂ ಇದು ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತವೆಂದು ಅನೇಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಗಂಟಲಿನ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೂ ಇದು ಪೋಷಕ. ನಮ್ಮ ಧ್ವನಿಯು ಸೊಗಸಾಗುತ್ತದೆ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಈ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಗರ್ಭಿಣಿ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತ.</p>.<p>ಒಟ್ಟಾರೆ, ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಮನಸ್ಸು ಹಾಗೂ ನರಮಂಡಲದ ಮೇಲೆ ಹಿತವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿ, ಮನೋದೈಹಿಕ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ.ಯಾವ ಸಮಯದಲ್ಲಾದರೂ ಇದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಹಾಗೂ ರಾತ್ರಿ ಮಲಗುವ ಮುನ್ನ ಇದರ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.</p>.<p><strong>–ಲೇಖಕರು: ಯೋಗಗುರು</strong></p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p>ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಬ್ದದೊಂದಿಗೆ ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುವ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ವೈರಾಣುಗಳು ಹಾಗೂ ತತ್ಸಂಬಂಧಿತವಾದ ಆತಂಕಗಳು ಕಾಡುತ್ತಿರುವ ಇಂದಿನ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾಗಿ ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಬೇಕು.</p>.<p><strong>ವಿಶೇಷತೆಗಳು</strong></p>.<p>‘ಭ್ರಮರ’ ಎಂದರೆ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ದುಂಬಿ. ಅದು ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನದ ಹಾಗೂ ಸ್ತರದ, ‘ಹಂ’ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿಯ ಶಬ್ದವನ್ನು ರೇಚಕಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ (ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುವಾಗ) ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಇದರಲ್ಲಿನ ಆವರ್ತನವು ಸುಮಾರು 160 ಹರ್ಟ್ಸ್ನಿಂದ 260 ಹರ್ಟ್ಸ್ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಗಂಡಸರಲ್ಲಿ ಆವರ್ತನವು ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ; ಹೆಂಗಸರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ.</p>.<p>‘ಹಂ’ ಶಬ್ದದ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಿಂದ ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ನ ಪ್ರಮಾಣವು ಹಲವು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ; ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಆಂತರಿಕವಾಗಿಯೇ ಉತ್ಪನ್ನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ವೈರಾಣು ಹಾಗೂ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತದೆ; ಆಂತರಿಕ ಉರಿಯೂತವನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.</p>.<p><strong>ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶಗಳು</strong></p>.<p>ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ, ಎಡಗೈಯನ್ನು ಎದೆಯ ಮೇಲೂ ಹಾಗೂ ಬಲಗೈಯನ್ನು ಉದರದ ಮೇಲೂ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಪೇಕ್ಷಣೀಯ.<br />ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುವ ಅವಧಿ, ಉಸಿರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅವಧಿಯಷ್ಟಾದರೂ ಇರಬೇಕು.<br />‘ಹಂ’ ಶಬ್ದದ ಅನುರಣನ(ಶಬ್ದದ ಧ್ವನಿತರಂಗ)ವನ್ನು ಮಿದುಳಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಲೆಬುರುಡೆಯ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು.</p>.<p><strong>ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ</strong></p>.<p>ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರೀತಿಗಳು ಇವೆಯಾದರೂ, ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಸರಳ ಕ್ರಮವೊಂದನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಕುರ್ಚಿಯ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ದಿಂಬಿನ ಮೇಲೆ ನೇರವಾಗಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಿ; ಎದೆಯ ಭಾಗ ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತಿ.<br />ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಮೃದುವಾಗಿ ಮುಚ್ಚಿ.ಹಸ್ತಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಯ ಮೇಲೆ ಮೇಲ್ಮುಖವಾಗಿರಿಸಿ; ಹೆಬ್ಬೆರಳು ಮತ್ತು ತೋರ್ಬೆರಳುಗಳ ತುದಿಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸ್ಪರ್ಶದಲ್ಲಿರಲಿ.ಉದರ ಆಧಾರಿತ ಉಸಿರಾಟವನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು.ಉಸಿರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಉದರದ ಭಾಗ ಸುತ್ತಲೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಿಗ್ಗಬೇಕು ಹಾಗೂ ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಾ ಸಂಕುಚನಗೊಳ್ಳಬೇಕು.ಎದೆಯ ಗೂಡು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿರಬೇಕು.</p>.<p>ಉಸಿರನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಉಸಿರನ್ನು ಬಿಡುತ್ತಾ, ‘ಹಂ’ ಶಬ್ದವನ್ನು ಆಂತರಿಕವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕು.</p>.<p>‘ಹಂ’ ಶಬ್ದೋಚ್ಚಾರಣೆಯ ಕಂಪನಗಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಿದುಳಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಿ.<br />ಸುಮಾರು 10-15 ನಿಮಿಷ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿ.</p>.<p><strong>ಉಪಯೋಗಗಳು</strong></p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರಶಾಂತತೆಗೆ ಸಹಕಾರಿ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಸರಿಯಾಗಿ ನಿದ್ರೆ ಬಾರದಿರುವುದು ಹಾಗೂ ನಿನಿದ್ರತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಇದು ಉಪಯುಕ್ತ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡ, ಆತಂಕ ಇವುಗಳಿಂದ ದೂರವಿರುವಲ್ಲಿ ಇದು ಸಹಕಾರಿ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ನಂತರದ ಪುನಶ್ಚೇತನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಗಮನೀಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಬಲ್ಲದು.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಜನ್ಮಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲೂ ಇದು ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತವೆಂದು ಅನೇಕ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಗಂಟಲಿನ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೂ ಇದು ಪೋಷಕ. ನಮ್ಮ ಧ್ವನಿಯು ಸೊಗಸಾಗುತ್ತದೆ.</p>.<p><span class="Bullet">l</span> ಈ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಗರ್ಭಿಣಿ ಸ್ತ್ರೀಯರಿಗೆ ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತ.</p>.<p>ಒಟ್ಟಾರೆ, ಭ್ರಮರಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಮನಸ್ಸು ಹಾಗೂ ನರಮಂಡಲದ ಮೇಲೆ ಹಿತವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿ, ಮನೋದೈಹಿಕ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ.ಯಾವ ಸಮಯದಲ್ಲಾದರೂ ಇದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಹಾಗೂ ರಾತ್ರಿ ಮಲಗುವ ಮುನ್ನ ಇದರ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.</p>.<p><strong>–ಲೇಖಕರು: ಯೋಗಗುರು</strong></p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>