<p><strong>ಮೈಸೂರು: </strong>ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ನಡದ ಕುಲದೇವಿ ‘ಭುವನೇಶ್ವರಿ’ ದೇಗುಲ ಮೈಸೂರಿಗರ ಹೆಮ್ಮೆ. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ವಿರಳಾತಿ ವಿರಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ದೇಗುಲ ಇದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ದೇಗುಲ ಅರಮನೆಯ ಉತ್ತರದ್ವಾರದ ಬಳಿ ಇದೆ.</p>.<p>ಉತ್ತರಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಿದ್ದಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಭುವನಗಿರಿಯಲ್ಲೂ ಹಳೆಯ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇಗುಲವಿದೆ. ಹಂಪೆಯ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇಗುಲದ ಸಮೀಪ ಹಾಗೂ ಶೃಂಗೇರಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಮೂರ್ತಿ ಇದೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಔದುಂಬರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇಗುಲವಿದ್ದು, ಹಿಂದೆ ಅದೂ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಶ್ರೀಲಂಕಾದಲ್ಲೂ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯ ಶಕ್ತಿಪೀಠವೊಂದಿದೆ. ಕದಂಬರ ಆರಾಧ್ಯದೈವವಾಗಿದ್ದ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ನಂತರ ಬಹುತೇಕ ಕನ್ನಡ ಅರಸರಿಂದ ಪೂಜಿತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು, ಬೀಳಗಿ ಅರಸರು, ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರು ಸಹ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.</p>.<p>ಯದು ವಂಶದ ಕೊನೆಯ ಮಹಾರಾಜ ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ 1951ರಲ್ಲಿ ಅರಮನೆ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ದೇಗುಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಸಿದ್ದಲಿಂಗಸ್ವಾಮಿ ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ದೇಗುಲ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.</p>.<p>ಇಲ್ಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ, ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ, ಮಹೇಶ್ವರ, ಮೊದಲಾದ ದೇವತಾಮೂರ್ತಿಗಳ ಜತೆಗೆ ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ನೀಡಿದ ತಾಮ್ರದ ದೊಡ್ಡ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲವೂ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.</p>.<p>ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ದಿನ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಬೆಳ್ಳಿ ಕವಚ ತೊಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ, ಪಾಲಿಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕನ್ನಡಪರ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ.</p>.<p>ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅಂಬಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು 1969ರಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ 1970ರಲ್ಲಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ದಸರಾದಲ್ಲಿ ಅಂಬಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇದೇ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯ ಉತ್ಸವಮೂರ್ತಿಯನ್ನಿಟ್ಟು ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನಿರಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ರಮೇಶ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p><strong>ಮೈಸೂರು: </strong>ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ನಡದ ಕುಲದೇವಿ ‘ಭುವನೇಶ್ವರಿ’ ದೇಗುಲ ಮೈಸೂರಿಗರ ಹೆಮ್ಮೆ. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲೇ ವಿರಳಾತಿ ವಿರಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ದೇಗುಲ ಇದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ದೇಗುಲ ಅರಮನೆಯ ಉತ್ತರದ್ವಾರದ ಬಳಿ ಇದೆ.</p>.<p>ಉತ್ತರಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಿದ್ದಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಭುವನಗಿರಿಯಲ್ಲೂ ಹಳೆಯ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇಗುಲವಿದೆ. ಹಂಪೆಯ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇಗುಲದ ಸಮೀಪ ಹಾಗೂ ಶೃಂಗೇರಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಮೂರ್ತಿ ಇದೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಔದುಂಬರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೂ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ದೇಗುಲವಿದ್ದು, ಹಿಂದೆ ಅದೂ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಶ್ರೀಲಂಕಾದಲ್ಲೂ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯ ಶಕ್ತಿಪೀಠವೊಂದಿದೆ. ಕದಂಬರ ಆರಾಧ್ಯದೈವವಾಗಿದ್ದ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ನಂತರ ಬಹುತೇಕ ಕನ್ನಡ ಅರಸರಿಂದ ಪೂಜಿತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆ. ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರು, ಬೀಳಗಿ ಅರಸರು, ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರು ಸಹ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.</p>.<p>ಯದು ವಂಶದ ಕೊನೆಯ ಮಹಾರಾಜ ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ 1951ರಲ್ಲಿ ಅರಮನೆ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ದೇಗುಲವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಸಿದ್ದಲಿಂಗಸ್ವಾಮಿ ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ದೇಗುಲ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ.</p>.<p>ಇಲ್ಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ, ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ, ಮಹೇಶ್ವರ, ಮೊದಲಾದ ದೇವತಾಮೂರ್ತಿಗಳ ಜತೆಗೆ ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ನೀಡಿದ ತಾಮ್ರದ ದೊಡ್ಡ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲವೂ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.</p>.<p>ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ದಿನ ಭುವನೇಶ್ವರಿ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಬೆಳ್ಳಿ ಕವಚ ತೊಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ, ಪಾಲಿಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕನ್ನಡಪರ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಇಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ.</p>.<p>ಜಯಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅಂಬಾರಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು 1969ರಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ನಂತರ 1970ರಲ್ಲಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ದಸರಾದಲ್ಲಿ ಅಂಬಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇದೇ ಭುವನೇಶ್ವರಿಯ ಉತ್ಸವಮೂರ್ತಿಯನ್ನಿಟ್ಟು ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನಿರಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ರಮೇಶ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
