ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪ | ಸಿಂಹಕಟಾಂಜನ: ಕಾಲಮಾನಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು

ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪ: ತಾಳಗುಂದ ಸಿಂಹಕಟಾಂಜನ ಶಾಸನವು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ 6 ಪದರಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಸುಮಾರು 2 ಮೀಟರ್ ಆಳದಲ್ಲಿ ಭೂಗತವಾಗಿತ್ತು.

. ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿ ಮತ್ತು ತ್ರುಟಿತಗೊಂಡ (ತುಂಡಾದ) ಭಾಗವನ್ನು ದಾಖಲೆ ಮಾಡಿ ಕಾಪಾಡುವಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ನಿವೃತ್ತ ಅಧೀಕ್ಷಕ ಟಿ.ಎಂ.ಕೇಶವ ಅವರ ಪಾತ್ರ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದಾಗಿದ್ದು, ತಮ್ಮ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಕನ್ನಡದ ಹಿರಿತನವನ್ನು ಶತಮಾನದ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದ ಕೀರ್ತಿಯೂ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ.

. ತಾಳಗುಂದದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾದ ಶಾಸನ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಾಚಿನ ಶಾಸನವೆಂದು ಪುಷ್ಠಿಕರಿಸಲು ಇರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳು:

. * ಕ್ರಿ.ಶ. 450ರ ತಾಳಗುಂದ ಶಾಸನದ ಪ್ರಕಾರ ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಣವೇಶ್ವರ (ಮಹಾದೇವ) ಶಾತವಾಹನರಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು 2,000 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ದೇವಾಲಯ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುತ್ತದೆ.

. 3ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಮಯೂರ ವರ್ಮ ತಾಳಗುಂದದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕ ಪದವಿವರೆಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಇದನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ. 450ರ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, 3ನೇ ಶತಮಾನದ ಆದಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಶಿಕ್ಷಣ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ.

. * ಧಾರವಾಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿ ಲಿಪಿ ತಜ್ಞ ದಿವಂಗತ ಷ.ಶೆಟ್ಟರ್ ಅವರು ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಗಳು ಹಲ್ಮಿಡಿಗಿಂತ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದು, 3ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಗಳ ಅನ್ವೇಷಣೆ ಅಥವಾ ಉಗಮವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತಾಳಗುಂದದ ಹೊರತು ರಾಜ್ಯದ ಮತ್ಯಾವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲೂ ಉನ್ನತ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಕಾಣಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ತಾಳಗುಂದದಲ್ಲಿ ಹಲ್ಮಿಡಿಗಿಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನ ಲಭ್ಯವಾಗಿರುವುದು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಸಂಗತಿಯಲ್ಲ.

. * ಹಲ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನವು ಕೂಡ ಕದಂಬರ ಶಾಸನವಾಗಿದ್ದು, ಅಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶಾಸನ ರಚನೆ ಮಾಡಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಆ ಅವಧಿಯ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಿದ್ವಾಂಸನಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಅಂತಹ ವಿದ್ವಾಂಸನಿಗೆ ಶಾಸನ ರಚನೆಯ ಜ್ಞಾನ ನೀಡಿದಂತ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರಗಳು ತಾಳಗುಂದ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಇದ್ದ ಬಗ್ಗೆ ಈವರೆಗೂ ಮಾಹಿತಿ ಲಭಿಸಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ, ಆತನ ಅಭ್ಯಾಸ ಕೂಡ ತಾಳಗುಂದಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.

. * ಲಿಪಿಯ ರಚನೆಯಲ್ಲೂ ತಾಳಗುಂದದ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಡೀ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲೇ ಉತ್ತಮೊತ್ತಮವಾಗಿತ್ತೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ. 450ರ ವೇಳೆಗೆ ತಾಳಗುಂದ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನದ ಅಕ್ಷರಗಳ ಕ್ರಮಬದ್ಧತೆ, ಶಿಸ್ತು, ವಿನ್ಯಾಸ ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಅಕ್ಷರಗಳ ಸೌಂದರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಶಿಷ್ಟತೆ ಆ ವೇಳೆಯ ಯಾವ ಶಿಲಾ ಶಾಸನದಲ್ಲೂ ಕಾಣಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. (ಹಳಗನ್ನಡ ಲಿಪಿ, ಲಿಪಿಕಾರ, ಲಿಪಿ ವ್ಯವಸಾಯ- ಷ.ಶೆಟ್ಟರ್ ಪುಟ ಸಂಖ್ಯೆ-29).

. ತ್ರುಟಿತ ಶಾಸನದ ಮಣ್ಣಿನ ಪದರದ ಮೇಲೆ ಕಾಕುತ್ಸವರ್ಮನ ಕಾಲದ ನಾಣ್ಯ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ದೊರೆತಿರುವ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಆಧಾರಗಳನ್ನು, ಮಣ್ಣಿನ ಸ್ತರಗಳ ಚಿತ್ರಣ, ಲಿಪಿ ಶೈಲಿ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳು ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ಹಲ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನಕ್ಕಿಂತ ಸುಮಾರು 50 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದೆಂದೂ ಖಚಿತವಾಗಿ ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಟಿ.ಎಂ.ಕೇಶವ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಡುತ್ತಾರೆ.

. ಶಾಸನದ ಕಾಲಮಾನ ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬಳಸಿದ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಆಧಾರಗಳು

. * ಮಹಾದ್ವಾರದ ಪ್ರವೇಶ ಪಾವಟಿಕೆಗಳ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿರುವ ಸಿಂಹಕಟಾಂಜನ ಶಾಸನದ ಶಿಲ್ಪ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 400ರ ಸುಮಾರಿನಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗಿರುವ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿವೆ.

. * ಈ ಶಾಸನದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ 2 ಮೀಟರ್ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾಕುತ್ಸವರ್ಮ– ಶಾಂತಿವರ್ಮರ ಪೇಟಿಕಾಶಿರ ಅಕ್ಷರಗಳುಳ್ಳ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನವಿದೆ. ಇದರ ಕಾಲಮಾನವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ. ಸುಮಾರು 450 ಎಂದು ಲಿಪಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ.

. * ಈ ಶಾಸನದ ಲಿಪಿ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಹತ್ತಿರದ ಮಳವಳ್ಳಿಯ ಶಿವಸ್ಕಂದವರ್ಮನ ಶಾಸನದ (3ನೇ ಶತಮಾನದ) ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ.

. * ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಈ ಶಾಸನವು ಕದಂಬ ಕಾಕುತ್ಸವರ್ಮನ ಶಿಲಾಶಾಸನದ ವೇದಿಕೆಯಿಂದ ಸುಮಾರು 80 ಸೆಂ.ಮೀ. ಆಳದಲ್ಲಿ ದೊರೆತಿದ್ದು, ಇನ್ನಿತರ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಆಧಾರಗಳಿಂದ ಸ್ತಂಭ ಶಾಸನಕ್ಕಿಂತ ಪೂರ್ವದ್ದಿರಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

. * ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ ಮಂಟಪದ ರಚನೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಇಟ್ಟಿಗೆಯ ನೆಲಹಾಸು ದೊರೆತಿದ್ದು, ಅದರ ಮೇಲೆ ಕಾಕುತ್ಸವರ್ಮನ ‘ಕಾ’ ಅಕ್ಷರವುಳ್ಳ ಚಿನ್ನದ ಬೇಳೆ ಕಾಸು ದೊರೆತಿದೆ.

. ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ | ಐಒಎಸ್ | ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್ , ಎಕ್ಸ್ , ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಮತ್ತು ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.

ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪ | ಸಿಂಹಕಟಾಂಜನ: ಕಾಲಮಾನಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದ ಸಾಕ್ಷಿಗಳು

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶುಕ್ರವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 22 2024

ಚುರುಮುರಿ: ಐಪಿಎಲ್- ಬಿಪಿಎಲ್!

ದಿನ ಭವಿಷ್ಯ: ಈ ರಾಶಿಯವರಿಗೆ ದೇವತಾನುಗ್ರಹ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇರಲಿದೆ

ಮಾಜಿ ಸಚಿವ ಬಿ.ಸಿ. ನಾಗೇಶ್‌ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಭಿನ್ನಮತೀಯರು

ಸೈಯದ್ ಮುಷ್ತಾಕ್ ಅಲಿ ಟಿ20 ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಟೂರ್ನಿ ಇಂದಿನಿಂದ: ತಾರಾ ಆಟಗಾರರ ರಂಗು

ಯೋಧಾಸ್ ಗೆಲುವಿನಲ್ಲಿ ಮಿಂಚಿದ ಭವಾನಿ ರಜಪೂತ್

ಫುಟ್‌ಬಾಲ್‌: ಎಜಿಒಆರ್‌ಸಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ಗೆಲುವು

ಸಿವಿಎಲ್‌ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಸ್ಮಾರಕ ಟಿಟಿ: ಅನರ್ಘ್ಯಾಗೆ ಕಿರೀಟ

ಒಳನೋಟ | ಪೈರಸಿ ಅಪಾರ, ದೂರು ವಿರಳ

ಒಳನೋಟ: ದಾಂಪತ್ಯ ಸಾಂಗತ್ಯಗಳ ಸುತ್ತ

ಒಳನೋಟ | ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೂ ಎಸ್‌ಐಟಿ ತನಿಖೆ

ಒಳನೋಟ | ‘ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆ’: ನೆಲೆ ವಿಸ್ತಾರ

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶುಕ್ರವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 22 2024

ಚುರುಮುರಿ: ಐಪಿಎಲ್- ಬಿಪಿಎಲ್!

ದಿನ ಭವಿಷ್ಯ: ಈ ರಾಶಿಯವರಿಗೆ ದೇವತಾನುಗ್ರಹ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇರಲಿದೆ

ಮಾಜಿ ಸಚಿವ ಬಿ.ಸಿ. ನಾಗೇಶ್‌ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಭಿನ್ನಮತೀಯರು