ಚಳವಳಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವಾಗುವ ಸಂಕ್ರಮಣ ಕಾಲ

ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಸುಳ್ಳುಗಳನ್ನು ಹೇಳಲಾರದ ಸಾಚಾತನವನ್ನು, ತಾನೇ ಕಂಡ ದಿಟ್ಟ ಸತ್ಯವನ್ನೂ ಅನುಮಾನಕ್ಕೆ ಎಡೆ ಇರುವಂತೆ ಹೇಳುವ ಸಭ್ಯ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಆದರ್ಶ. ಆದರೆ ನಯನಾಜೂಕಿನ ಸಭ್ಯರು ಆಡುವುದೆಲ್ಲ ಅವರ ಹೈಕಮಾಂಡ್ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವ ಮಾತುಗಳೇ ಆಗಿರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಬಹಿರಂಗದಲ್ಲಿ ಆಡಿ ತೋರಬೇಕಾದ ಪಕ್ಷಹಿತದ (ಅಂದರೆ ಒಂದು ಕುಟುಂಬದ ಹಿತದ) ಮಾತಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತಮಾಷೆಯೆಂದರೆ ಹೀಗೆ ಸಲೀಸಾಗಿ ಮಾತಾಡುವ ‘ಆತ’ ಮಾತಾಡುತ್ತಿರುವಾಗಲೆ ತನ್ನ ಸುಳ್ಳಿನ ನಿರರ್ಗಳತೆಯ ಬಿಸಿಯಿಂದ ತಾನೇ ಮೈಮರೆತು ಸೊಕ್ಕಿ ಎದುರಾಳಿಯನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ‘ಈತ’ನನ್ನು ಕೆಣಕುತ್ತಾನೆ.

ವಾದಕ್ಕೇ ಒಂದು ಏರಿಳಿತದ ಲಯವಿದೆಯಲ್ಲವೆ? ಎದುರಾಳಿ ತಾನೇ ನಂಬಲಾರದ್ದನ್ನು ನಂಬಿದವನಂತೆ ಹೇಳುತ್ತ ಇದ್ದಾನೆ ಎಂದು ‘ಈತ’ ‘ಆತ’ನ ವಾದವನ್ನು ಉಗ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಉಗ್ರತೆಯೇ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಎದುರಾಳಿಯ ವಾದಕ್ಕೆ ಬೆಲೆ ತರುವಂತೆ ಏಕಾಗ್ರನಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತಿರುವವನಿಗೆ ಭಾಸವಾಗುವುದುಂಟು. ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಿದ್ದು ನಿಜವೆಂದು ಅನ್ನಿಸುವುದೂ ಉಂಟು. ಮೀಡಿಯಾದವರು ಹೀಗೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಹೇಳಿಸಿ ಆಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ನಿಜದ ಗಿಲೀಟನ್ನು– ಹೊಳಪನ್ನು– ಉಜ್ಜಿ ಉಜ್ಜಿ ತರುವುದುಂಟು.

‘ಈತ’ ಕೇಳುತ್ತಾನೆ: ‘ಗುಜರಾತಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದದ್ದೇನು?’ ಅದಕ್ಕೆ ‘ಆತ’ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುವ ಗೋಲಗುಮ್ಮಟದಂತೆ ಕೇಳುತ್ತಾನೆ: ‘ಇಂದಿರಾ ಸತ್ತಮೇಲೆ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದದ್ದೇನು? ಎಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ? ಎಷ್ಟು (ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ, ಎಷ್ಟುಎಷ್ಟು) ಜನರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗಿದೆ?’ ಟಿ.ವಿ. ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಎಂಬ ಗುಮ್ಮಟ, ಕರ್ತೃ ಪದದ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಇದು ಹೀಗೆಯೇ.

ಹಲವು ಹೇಯ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ವಧೂವರರಂತೆ ಎದುರು ಬದುರು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಯಾರು ಮೊದಲು ಹಾರ ಹಾಕುವವರು ಎಂಬ ನಾಟಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸತ್ತವರು ಸತ್ತರು; ಕಳಕೊಂಡವರು ಕಳಕೊಂಡರು. ಅವರ ಸಂಬಂಧಿಗಳು ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಕಾದು ಕಾದು ನೆರೆಕೂದಲಿನವರಾಗಿ ಮೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಚಾನೆಲ್ನಿಂದ ಚಾನೆಲ್ಗೆ ಓಡಾಡುವ ಇವರ ಮುಖಗಳನ್ನು ಇವರ ಸಂಬಂಧಿಗಳು ನೋಡಿ ಸಿಕ್ಕಾಗ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ‘ನಿಮ್ಮನ್ನ ನಿನ್ನೆ ಟಿ.ವಿ.ಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದೆ ರೀ’ ಸಜ್ಜನಿಕೆಗಾಗಿ ಪಾರ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಕ್ಷಣ ನಿಂತು ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್ ಹೇಳಿ, ವಿಕ್ಟಿಮ್ಮಿನ ಹೆಂಡತಿಯೊ ಗಂಡನೊ ಮಗನೊ ಮಗಳೊ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮರೆತುಹೋದ ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲ ಎಂಬುದಷ್ಟೇ ಸಮಾಧಾನ. ಮಾತು ಮಾತು, ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಾತು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಚಾಲಾಕಿನ ಮಾತು. ಅಬ್ಬ! ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಕೂಡಾ. ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಪರಕ್ಕೊಬ್ಬರು/ ಅಪರಕ್ಕೊಬ್ಬರು. ಡಿಸ್ಕಷನ್ನಲ್ಲಿ ಸೈಕಾಲಜಿ ಸೋಷಿಯಾಲಜಿ ಕೂಡಾ.

ಚಾನೆಲ್ 24x7ರಲ್ಲಿ ನಿದ್ದೆಯಿಲ್ಲದೆ ದುಡ್ಡೂ ಮಾಡುವ, ಸದ್ದೂ ಮಾಡುವ ಹಲವು ವಿಚಾರಗಳ ಕಾಕ್ಟೈಲ್. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಒರಿಜಿನಲ್ ಕೆದರಿದ ಕೂದಲಿನ ಅಡ್ಡಮಾತಿನವ, ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಚಿವುಟುವ ಚುಟುಕಿನಲ್ಲಿ ಮಾತೃಶ್ರೀಗೆ ಮೆಚ್ಚಿಗೆಯಾದವ, ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವಂತೆ ಅಸಭ್ಯ ಮಾತಿಗೆ ಪೇಟೆಂಟ್ ಪಡೆದವ. ಇವೆಲ್ಲದರ ಮಧ್ಯೆ ನಾವೂ ಉಸಿರಾಡಲೆಂದು ಉಣ್ಣೆ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ತೊಟ್ಟ ಸರಸಿಯೊಬ್ಬನ ಜಾಹೀರಾತು. ಅಥವಾ ಸಿಮೆಂಟನ್ನು ಇದು ಹೂವೇ ಎನ್ನುವಂತೆ ಮಾರುವ ಆಜಾನುಬಾಹು. ಅವನ ದಪ್ಪದ ಮಾತು.

ಆಡಿದ ಎಲ್ಲ ಮಾತು ಆಡಲೇ ಬೇಕಾದ ಮಾತು ಎನ್ನಿಸಿದಾಗ, ಯಾವುದೂ ನಿಜವಲ್ಲ ಎನ್ನಿಸಿದಾಗ, ಕಿವಿ ಗವ್ವೆನ್ನುವಾಗ, ಆಡಬೇಕಾದ ಮಾತು ಹೊಳೆದಾಗಲೂ ಬಾಯಿಕಟ್ಟಿದಂತೆ ಆದಾಗ, ಏನೂ ಹೇಳದೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುವ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆ ನಮಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಆತನಾಗಲೀ ಈತನಾಗಲೀ ನಿಜದ ಮಾತಿಗೆ ಕೊಂಚ ಹತ್ತಿರವೂ ಬಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.

ಈ ಸಜ್ಜನಿಕೆಯ ಸುತ್ತಾಟದ ಗೇಮನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಮತಾನಾಡುವ ಕೆಲವರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಅವರೇ ಬಿಳಿಟೋಪಿಯನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ. ಹೇಳಿದ್ದೇ ಹೇಳುವ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡುವ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿಗಳಾದ ಇವರನ್ನು ದಂಗೆಕೋರರೆಂದು ನಾವು ತಿಳಿದಿದ್ದೆವು. ಆದರೆ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಕ್ಷಣದಿಂದ ತಲೆಗಿಂತ ಅಗಲವಾದ ಬಿಳಿ ಟೋಪಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದವರನ್ನು ನಾವು ಗಮನಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದೇವೆ. ತೋರಿದ್ದನ್ನೇ ತೋರಿ ಬೋರಾಗಿದ್ದ ಮೀಡಿಯಾಗೆ ಇವರು ಹೊಸ ‘ಆಗಂತುಕ’ರಾದರು. ಮೀಡಿಯಾ ಇಂತಹ ‘ಅನ್ಯ’ಕ್ಕಾಗಿ ‘ಆಗಂತುಕ’ ವಿಶೇಷಕ್ಕಾಗಿ ಹಸಿದಿರುತ್ತದೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಬುಡಕ್ಕೇ ಅಪಾಯವೆಂದು ಗೊತ್ತಾದಾಗ ಹಿತ ಹಾಸ್ಯವಾದದ್ದು ಅಪಹಾಸ್ಯವೆನ್ನಿಸುವಂತೆ ಅಬ್ಬರದ ಚಿತ್ರವಾಗುತ್ತದೆ.

ನಾವು ಗಾಂಧಿವಾದದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾದವರು ಎಂದು ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹಿಂದಿರುವ ಒಂದು ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ವಿಷಯವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು ನನ್ನ ಉದ್ದೇಶ. ಗಾಂಧೀಜಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಪಾಲಿಗೆ ಯಾವತ್ತೂ ಅನೀರಿಕ್ಷಿತವಾದ ಗುಣಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದವರು. ಗಾಂಧಿ ತಾನಿರುವ ಸರ್ಕಾರದ ವಿನಮ್ರ ಪ್ರಜೆಯೆಂದೇ ತಿಳಿದಿದ್ದರು. ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಿದವನ ಕಾಲಿಗೆ ಮೆಟ್ಟು ಹೊಲೆದು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅದೇ ಕಾಲಕ್ಕೆ ತನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅನ್ಯಾಯವೆಂದು ತೋರುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲೂ ಅವರು ಅಂಜುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವೆಂದು ಗಾಂಧಿ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಮನುಷ್ಯ ಸತ್ಯವಾದದ್ದನ್ನು ಅರಿಯಬಲ್ಲವನು. ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಹೆದರಿ ಮಾತ್ರ ಅವನು ಒಳ್ಳೆಯವನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲ ಕಾಲಕ್ಕೂ ನಿಜವಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ಒಂದು ಕಾನೂನಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಮನುಷ್ಯ ಒಳ್ಳೆಯವನಾಗಿರಬಲ್ಲ. ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಹಲವು ಸಾರಿ ದುಷ್ಟನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವುದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳು. ಇದು ಮೂಲದಲ್ಲಿ ‘ಅನಾರ್ಕಿಸ್ಟರ’ ವಾದ. ಅಡಿಗರ ಸಾಲೊಂದನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಾದರೆ ‘ಒಳ್ಳೆತನ ಅಸಹಜವೇನಲ್ಲ’.

ಗಾಂಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸತ್ವಪೂರ್ಣವಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ ‘ಅರಾಜಕತೆ’; ಟಾಲ್ಸ್ಟಾಯ್ ನಂಬಿದ್ದ ಅನಾರ್ಕಿ. ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲೇಬೇಕಾದ ಮಾತೆಂದರೆ ಈ ಅರಾಜಕತೆ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಂಹಿಸಾತ್ಮಕವಾಗಿರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಎದುರಾಳಿಯನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲ್ಲೆಂದು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಿ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಲು ತಾನೇ ತಯಾರಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. 4 ಡಿಗ್ರಿ ಸೆಂಟಿಗ್ರೇಡ್ ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ಮಲಗುತ್ತಾನೆ. ಇಂತಹ ಚಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗುವುದು ‘ನಾಟಕ’ವೆನ್ನುವುದಾದರೆ ಹಾಗೆಯೇ ತಿಳಿಯಿರಿ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ. ನಿಜವಾದ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಿ ಜನರಿಂದ ಮುಖ ತಿರುಗಿಸಿರುತ್ತಾನೆ. ಒಳಮಾತು ಕೇಳುವುದಾದರೆ ಕೇಳಲಿ ಎನ್ನುವುದು ಅವನ/ಳ ಭರವಸೆ.

ಗಾಂಧಿ ತನ್ನ ಇಡೀ ಜೀವನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ನಿಯಮಬದ್ಧವಾಗಿಯೂ ಹಾಗೆಯೇ ಕಾನೂನಿನ ವಿರೋಧಿಯಾಗಿಯೂ ನಡೆದುಕೊಂಡರು. ಆಭಾಸದಂತೆ (ಅಸಂಗತವೆಂಬಂತೆ) ಕಾಣುವ ಸತ್ಯನಿಷ್ಠೆ ಇದು. ಸೋಲಿನಲ್ಲೂ ಗೆಲ್ಲುವಾತ ‘ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಿ’. ಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿಯಕೂಡದೆಂದು ಅವುಗಳನ್ನು ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ಚಳವಳಿಯಂತೆಯೇ ರೈತರು ಗಣಿಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೈಚೆಲ್ಲಿ ಮಲಗಿ ಗಣಿ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ವಿರೋಧ ತೋರಬಹುದಿತ್ತು. ಅದಿರಿನ ಲಾರಿಗಳನ್ನು ಅಡ್ಡಗಟ್ಟಬಹುದಿತ್ತು. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಗಾಂಧಿಯ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರವಾದ ಅದರ ಬದುಕಿನ ಮೂಲದಲ್ಲಿರುವ ನಿಯಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯುವ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಾಗಿ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ಮೇಲೂ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹಗಳು ಮುಂದುವರಿದು ನಮ್ಮ ಪ್ರಜಾತಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿತು. ಈ ಕಾನೂನು ಭಂಗ ಚಳವಳಿಗಳ ದೃಷ್ಟಾರರು ರಾಮಮನೋಹರ ಲೋಹಿಯಾ ಆಗಿದ್ದರು. ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಈ ಬಗೆಯ ಅರಾಜಕತೆಯಂತೆ ಕಾಣುವ ಕಾನೂನು ಭಂಗವನ್ನು ನಡೆಸಿದವರು ಎಂ.ಡಿ. ನಂಜುಂಡಸ್ವಾಮಿಯವರು.

ಥಟ್ಟನೆ ನೆನಪಾಗುವ ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳಬಹುದೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಸೋಮವಾರದ ದಿನಗಳು ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ರಜೆ ಎಂದು ರೈತ ಚಳವಳಿ ಘೋಷಿಸಿ ಯಾವ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯೂ ಗ್ರಾಮದೊಳಗೆ ಬರದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಪರಿಸರದ ನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ನೀಲಗಿರಿ ಮರಗಳ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆಯಲಾಯಿತು. ಅಮೆರಿಕ ದೇಶದ ‘ಕೆಂಟುಕಿ ಫ್ರೈಡ್ ಚಿಕನ್’ ಮಳಿಗೆಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳು ತೆರೆಯುವ ಮೊದಲೇ ನುಗ್ಗಿ ಪಿಠೋಪಕರಣಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಅತಿಗೂ ಈ ಚಳವಳಿ ಹೋದದ್ದಿದೆ. ಈ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿಯ ‘ಅನಾರ್ಕಿಸ್ಟ್’ ಗುಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕಂಡರೂ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ನಾನಿದಕ್ಕೆ ವಿರೋಧವಾಗಿದ್ದೆ. ಈಗ ನೋಡಿದರೆ ಈ ವಿರೋಧ ನಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗದೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾಗಿರಬೇಕಿತ್ತು ಎಂದು ನನಗನ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ.

70ರ ದಶಕದ ಒಂದು ಘಟನೆ ನೆನಪಾಗುತ್ತಿದೆ. ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಗೆಳೆಯ ಕಮಲೇಶ್ ಜೊತೆಗೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಅಲ್ಲೊಂದು ಕೇಸು ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಲೋಹಿಯಾ ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು ದೇಶದೆಲ್ಲೆಡೆ ಭೂಗ್ರಹಣ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಮಧುಲಿಮಯೆ ಈ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ನಿರತರಾದುದಕ್ಕಾಗಿ ಬಂದಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಜಸ್ಟಿಸ್ ಹಿದಾಯತುಲ್ಲಾ ಅವರ ಎದುರು ಕೇಸು ಇತ್ತು. ಪೈಜಾಮ ಮತ್ತು ಜುಬ್ಬಾದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಧುಲಿಮಯೆ ತನ್ನ ಪರವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ವಕೀಲನನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದೆ ತಾವೇ ವಾದಿಸಿದರು.

ಜಸ್ಟೀಸ್ ಹಿದಾಯತುಲ್ಲಾ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಮಧುಲಿಮಯೆ ಅವರನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ‘ನಿನ್ನನ್ನು ನಾನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ’ ಎಂದರು. ಆದರೆ ಮಧುಲಿಮಯೆ ಅವರಿಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಭೂಗ್ರಹಣ ತಪ್ಪೇನೂ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು ತೀರ್ಪು ನೀಡಬೇಕೆಂಬುದು ಅವರ ವಾದವಾಗಿತ್ತು.

‘ನೀವು ನ್ಯಾಯವಾದಿಗಳು ಯಾರದಾದರೂ ಆಸ್ತಿಯ ಹಕ್ಕು ಮೊಟಕಾದರೆ ಅದನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಓಡಿ ಬರುತ್ತೀರಿ. ಆದರೆ ಜೀವನದ ಹಕ್ಕಿಗಾಗಿ ಯಾರೂ ಉಳದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಒಬ್ಬ ಹಸಿದ ರೈತ ತನ್ನ ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುವುದನ್ನು ನೀವು ನ್ಯಾಯಬಾಹಿರ ಎನ್ನುತ್ತೀರಿ. ಅಂದರೆ ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯಾಂಗ, ಜೀವಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದಂತಾಯಿತಲ್ಲವೇ?’ ಎಂದು ಮಧುಲಿಮಯೆ ತಮ್ಮ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದಾಗ ಹಿದಾಯತುಲ್ಲಾ ನಸುನಗುತ್ತಲೆ ತಮ್ಮ ಮಿತಿಯನ್ನು ಅವತ್ತು ಹೇಳಿಕೊಂಡದ್ದು ಇವತ್ತು ನನಗೆ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ಜೀವಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕೊಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ರೂಪಾಯಿಗೆ ಒಂದು ಕೆ.ಜಿ. ಅಕ್ಕಿಯನ್ನು ಕೊಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಈಗ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ನೋಡುವುದಕ್ಕೆ ಮಧುಲಿಮಯೆ ಅವರಾಗಲಿ, ಹಿದಾಯತುಲ್ಲಾರಾಗಲಿ ಬದುಕಿಲ್ಲ.

ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಾರ್ಟಿ ನಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವ ಸತ್ಯವನ್ನು ಯಾವ ಮುಜುಗರವೂ ಇಲ್ಲದೆ ಜನರ ಮುಂದಿಡುತ್ತಿದೆ. ಕನಸಿನ ಮೊರೆಹೊಕ್ಕು ಅಥವಾ ಸದ್ವರ್ತನೆಯ ಮೊರೆಹೊಕ್ಕು ಆಡುವ ಮಾತು, ಮಾಡುವ ಚರ್ಚೆ, ಸಂಸತ್ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸುವ ಕಿರುಚಾಟ, ಇವೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆ ಕಾನೂನು ಭಂಗವನ್ನು ಮಾಡಿ ಸತ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಕೇಜ್ರಿವಾಲರ ನವಗಾಂಧಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ನಾವು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕಾದರೆ ಇದರ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪರಂಪರೆಯೇ ಇದೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಹಲವು ತಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ಸಣ್ಣವರು, ಏನೋ ದೊಡ್ಡದನ್ನು ಮಾಡಲು ಹೋಗಿ ಸೋತ ಆದರ್ಶವಾದಿಗಳೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ.

ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಾರ್ಟಿ ಬಹಳ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾದ ಚಳವಳಿ. ಆದರೆ ಅಷ್ಟೇ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾದ ಪಕ್ಷವಾಗಲೂ ಸಮಯ ಬೇಕು, ಮಾತಿನ ಸಂಯಮ ಬೇಕು, ಮೌನದಲ್ಲಿ ಬೆಂದ ಕಾವೂ ಇರಬೇಕು.

ನಿಮ್ಮ ಅನಿಸಿಕೆ ತಿಳಿಸಿ: editpagefeedback@prajavani.co.in

. ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ | ಐಒಎಸ್ | ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್ , ಎಕ್ಸ್ , ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಮತ್ತು ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.

ಚಳವಳಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವಾಗುವ ಸಂಕ್ರಮಣ ಕಾಲ

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶುಕ್ರವಾರ, 15 ನವೆಂಬರ್ 2024

ಚುರುಮುರಿ | ಬೊಂಬೆ ಆಡ್ಸೋನು...

ದಿನ ಭವಿಷ್ಯ | ಈ ರಾಶಿಯವರು ರಾಹುಕಾಲದ ನಂತರ ಪ್ರಯಾಣ ಆರಂಭಿಸಿ

2025ರಲ್ಲಿ 19 ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ರಜೆ, 20 ಪರಿಮಿತ ರಜಾ ದಿನಗಳು; ಇಲ್ಲಿದೆ ಪಟ್ಟಿ

IND vs SA 4th T20I: ಟಾಸ್ ಗೆದ್ದ ಭಾರತ ಬ್ಯಾಟಿಂಗ್ ಆಯ್ಕೆ

ರಣಜಿ ಟ್ರೋಫಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಟೂರ್ನಿ: ಮಾಧವ್–ಆರ್ಯನ್ ದ್ವಿಶತಕದ ಜೊತೆಯಾಟ

ಬಿಸಿಸಿಐ ಆಕ್ಷೇಪ: ಪಿಒಕೆಗೆ ಚಾಂಪಿಯನ್ಸ್‌ ಟ್ರೋಫಿ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಐಸಿಸಿ ತಡೆ

ಹಾಕಿ: ಹರಿಯಾಣ, ಒಡಿಶಾ ಫೈನಲ್‌ಗೆ

ಒಳನೋಟ: ದಾಂಪತ್ಯ ಸಾಂಗತ್ಯಗಳ ಸುತ್ತ

ಒಳನೋಟ | ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೂ ಎಸ್‌ಐಟಿ ತನಿಖೆ

ಒಳನೋಟ | ‘ಅಕ್ರಮ ವಲಸೆ’: ನೆಲೆ ವಿಸ್ತಾರ

ಒಳನೋಟ | ಸಮ್ಮೇಳನಾಧ್ಯಕ್ಷತೆ: ‘ರಾಜಕೀಯ’ ಗುಂಗು

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶುಕ್ರವಾರ, 15 ನವೆಂಬರ್ 2024

ಚುರುಮುರಿ | ಬೊಂಬೆ ಆಡ್ಸೋನು...

ದಿನ ಭವಿಷ್ಯ | ಈ ರಾಶಿಯವರು ರಾಹುಕಾಲದ ನಂತರ ಪ್ರಯಾಣ ಆರಂಭಿಸಿ

2025ರಲ್ಲಿ 19 ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ರಜೆ, 20 ಪರಿಮಿತ ರಜಾ ದಿನಗಳು; ಇಲ್ಲಿದೆ ಪಟ್ಟಿ