ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಭ್ರಮ | ಮನೀಷಾಪಂಚಕ

ಆಚಾರ್ಯ ಶಂಕರರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಚನೆಗಳಲ್ಲೊಂದು ’ಮನೀಷಾಪಂಚಕ‘ ಎಂಬ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕಾವ್ಯ.

. ಕಾಶಿ ವಿಶ್ವನಾಥನ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಶಂಕರರು ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ನಾಯಿಗಳೊಂದಿಗೆಚಾಂಡಾಲನು ಬರುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ’ದೂರನಿಲ್ಲು, ಅತ್ತ ಹೋಗು‘ ಎಂದು ಶಂಕರರು ಸಂಕೇತಿಸಿದಾಗ, ಚಾಂಡಲನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಶಂಕರರ ಸೂತ್ರರೂಪಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಹೀಗಿವೆ (ಕೆಲವೊಂದು ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವೇ ಇಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ):

. ಪ್ರವೇಶ : ಹೋಗತ್ತ ದೂರನಿಲ್ಲೆನುವೆಯಲಯತಿವರನೆ ಅರ್ಥವೇಆಗಲಿಲ್ಲ ನನಗೆ, ಅರಿಯದವನಾ ಯಾರು ಯಾರಿಗೆ ಯಾರಿಂದ ಯಾರು ದೂರ ಹತ್ತಿರಅನ್ನದಿಂದಾದ ಈ ದೇಹದಿಂದ ಆ ದೇಹ ಶರೀರ–ಶರೀರಗಳು ದೂರವಾಗಬೇಕೆನುವಿಯಾದೂರವೇ ಇವೆಯಲ್ಲ? ಹೋಗುವುದೆಲ್ಲಿ? ಹೇಳು ಯತಿಯೇ ಹೇಳು.

. ಪಂಚಕ : ಜಗವೆಲ್ಲ ಇದ್ದು ತೆರೆ ತೆರೆ ಮರೆಯೊಳಗಿರುವ ಆ ದೊಡ್ಡದೊಂದೇ ಎರಡಿಲ್ಲದಿರೆ ಸ್ಚಚ್ಛಸ್ಥಿರ ಮನದೊಳಿಂತು ನೆನೆದಾಗಲಾ ಬುದ್ಧಿ ಪಾವನ ಪಾವಕನಲಿ ಸುಟ್ಟು ಹೋಗುವುದಾ ಹುಟ್ಟುಕಟ್ಟುಗಳು ಎಂದಾರಿರವನೋ ಅವನಾವನಾದರೇನು ಗುರುವೇ ಹೇಳು

. ಯೋಗಿಯಾತನೆ ಅವನಿಗಾವುದೋ ಜಾತಿ ಅವನ ನಿಜದರಿವೆ ರೀತಿ ನೀತಿ ಆ ಬ್ರಹ್ಮದರಿವನೊಳಗೆ ಅರಿತರೂ ಮೋಡದೊಳಗೇಂ ಅಡಗುವದೆ ಸೂರ್ಯನ ಗುರುತು ಎಂದಾತನರಿತು ಅದರಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದ ಮನ ಗುರುವವನೆ ಗುರುವೆಂಬುದೆನ್ನ ಮನ ಮಂದಟ್ಟು

. ತನ್ನರಿವೆ ಬ್ರಹ್ಮದರಿವಿನ ಅರಿವೆ ಅದರದೊಂದು ನೂಲು ಸಾಕೇ ಸಾಕು ಗುರುವೆ ಅರಿವಿನನಂತ ಸಮುದ್ರದಲಿ ಮುಳುಗಿ ಪೂರ್ಣದರಿವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಉದ್ಬುದ್ಧನಿಗೆ ಇಂದ್ರಾದಿಗಳೇನು ಮಹಾ ಆ ಅಂಥಾ ಗುರು ಯಾವಾನಾದರೂ ಸರಿ ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಮೇಲು ಇದೊ ನಿನಗೆರಗುವೆ ಎಸಗುವೆ ಉದ್ದಂಡ ಪ್ರಣಾಮ ಐವರಿಗೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಮೇಲು ಕೀಳಾಗಲೊಂದೇ ಜನ ಇದೋ ನಿಜ ಕೊನೆಯರಿವೆಂಬುದೆನ್ನ ಮನ ಪಂಚಪ್ರಾಣ ಪ್ರಣವ ಪ್ರಮಾಣ

. ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ | ಐಒಎಸ್ | ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್ , ಎಕ್ಸ್ , ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಮತ್ತು ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.

ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಭ್ರಮ | ಮನೀಷಾಪಂಚಕ

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶನಿವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 23 2024

ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಜೊತೆಗಿದ್ದ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ನಮ್ಮ ಕೈ ಹಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ: ನಿಖಿಲ್

Karnataka Bypoll Results | ಮಾಜಿ ಸಿಎಂ ಪುತ್ರರಿಗೆ ಸೋಲು: ಮೂರೂ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ‘ಕೈ’ ಜಯಭೇರಿ

Election Results | ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹಾಯುತಿ– ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯಾ ಬಣಕ್ಕೆ ಜನಾದೇಶ

ಸರಿಯಾದ ಆಟ ಕಂಡಕೊಂಡರೆ ನನಗೆ ಅವಕಾಶ: ಗುಕೇಶ್

ಐಪಿಎಲ್ ಮೆಗಾ ಹರಾಜು ಇಂದಿನಿಂದ: ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಪಂತ್‌ಗೆ ಒಲಿಯುವುದೇ ಜಾಕ್‌ಪಾಟ್

ಪರ್ತ್‌ ಟೆಸ್ಟ್: ರಾಹುಲ್–ಯಶಸ್ವಿ ಆಟಕ್ಕೆ ಬಸವಳಿದ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ

IPL: ಕುತೂಹಲ ಕೆರಳಿಸಿದ ಆರ್‌ಸಿಬಿ ತಂಡ ರಚನೆ

ಒಳನೋಟ: ಗೋಡಂಬಿಗೆ ‘ಆಪತ್ತಿನ’ ಕಾಲ

ಒಳನೋಟ | ಪೈರಸಿ ಅಪಾರ, ದೂರು ವಿರಳ

ಒಳನೋಟ: ದಾಂಪತ್ಯ ಸಾಂಗತ್ಯಗಳ ಸುತ್ತ

ಒಳನೋಟ | ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೂ ಎಸ್‌ಐಟಿ ತನಿಖೆ

ಚಿನಕುರುಳಿ | ಶನಿವಾರ, ನವೆಂಬರ್ 23 2024

ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಜೊತೆಗಿದ್ದ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ನಮ್ಮ ಕೈ ಹಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ: ನಿಖಿಲ್

Karnataka Bypoll Results | ಮಾಜಿ ಸಿಎಂ ಪುತ್ರರಿಗೆ ಸೋಲು: ಮೂರೂ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ‘ಕೈ’ ಜಯಭೇರಿ

Election Results | ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮಹಾಯುತಿ– ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯಾ ಬಣಕ್ಕೆ ಜನಾದೇಶ