<p>ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನು ಬುದ್ಧನಾದಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಮೊತ್ತಮೊದಲನೆಯ ಉಪದೇಶವೇ ‘ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಪ್ಪವತ್ತನ ಸುತ್ತ' (ಧರ್ಮಚಕ್ರಪ್ರವರ್ತನ ಸೂತ್ರ). ಇದನ್ನು ಅವನು ಐವರು ತಪಸ್ವಿಗಳಿಗೆ ಉಪದೇಶಿಸಿದನು. ಈ ಉಪದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಬುದ್ಧನ ದರ್ಶನವೆಲ್ಲವೂ ಅಡಕವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನೇ ‘ಆರ್ಯಸತ್ಯಗಳು’ ಎನ್ನುವುದು. ಈ ಉಪದೇಶ ನಡೆದದ್ದು ಆಷಾಢಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ. ‘ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ’ದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಭಾಗವನ್ನು ಜಿ. ಪಿ. ರಾಜರತ್ನಂ ಅವರು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅದರ ಸಂಗ್ರಹ ಇಲ್ಲಿದೆ:</p>.<p>‘ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ! ಈ ಎರಡು ಅಂತಗಳು ಪರಿವ್ರಜಿಸಿದವನಿಂದ ಸೇವಿಸಲ್ಪಡತಕ್ಕವಲ್ಲ. ಯಾವ ಎರಡು? ಕಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಮಸುಖಗಳಲ್ಲಿ ಅದ್ದಿಹೋಗುವುದು ಹೀನವಾದದ್ದು, ಗ್ರಾಮ್ಯವಾದದ್ದು, ಲೋಕದ ಜನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು, ಅನಾರ್ಯವಾದದ್ದು, ಅನರ್ಥಸಂಹಿತವಾದದ್ದು; (ಅದರಂತೆಯೇ) ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಕ್ಲೇಶವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ದುಃಖವು, ಅನಾರ್ಯಸಂಹಿತವು.</p>.<p>‘ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ! ಈ ಎರಡು ಅಂತಗಳ ಹತ್ತಿರಹೋಗದೆ, ಚಕ್ಷುವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ, ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ, ಉಪಶಮೆಗೂ ಅಭಿಜ್ಞೆಗೂ ಸಂಬೋಧಿಗೂ ನಿರ್ವಾಣಕ್ಕೂ ನಡಸುವ ಮಧ್ಯಮಮಾರ್ಗವು ತಥಾಗತನಿಂದ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖವೆಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ. ಜನನವು ದುಃಖ, ಜರೆಯು ದುಃಖ, ವ್ಯಾಧಿಯೆಂಬ ದುಃಖ, ಮರಣವು ದುಃಖ, ಅಪ್ರಿಯವಾದವುಗಳೊಡನೆ ಸೇರುವುದು ದುಃಖ, ಪ್ರಿಯವಾದವುಗಳೊಡನೆ ಸೇರುವುದರಿಂದ ದುಃಖ, ಇಷ್ಟವಾದದ್ದು ದೊರಕದಿದ್ದರೆ ಅದೂ ದುಃಖ.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖಸಮುದಯವೆಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ. ಪುನರ್ಭವಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿ, ನಂದೀರಾಗಗಳಿಗೆ ಸಹಗತವಾಗಿ, ಅಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ತೃಷ್ಣೆ; ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ – ಕಾಮಕೃಷ್ಣಾ, ಭವತೃಷ್ಣಾ, ವಿಭವತೃಷ್ಣಾ.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖನಿರೋಧವೆಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ; ಇದೇ ತೃಷ್ಣೆಯನ್ನೇ ಅಶೇಷವಾದ ವಿರಾಗದಿಂದ ನಿರೋಧಿಸಿ, ಅದನ್ನು ತೊರೆದು, ಅದರಿಂದ ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡು, ಅದಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕದೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಆಶ್ರಯ ಕೊಡದಿರುವುದು.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪ್ರತಿಪದಾ ಎಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ; ಇದೇ ಆರ್ಯವಾದ ಅಷ್ಟಾಂಗಿಕ ಮಾರ್ಗ. ಯಾವುವೆಂದರೆ – ಸಮ್ಯಕ್ ದೃಷ್ಟಿ,ಸಮ್ಯಕ್ ಸಂಕಲ್ಪ, ಸಮ್ಯಕ್ ವಾಕ್, ಸಮ್ಯಕ್ ಕರ್ಮ, ಸಮ್ಯಕ್ ಆಜೀವ, ಸಮ್ಯಕ್ ವ್ಯಾಯಾಮ, ಸಮ್ಯಕ್ ಸ್ಮೃತಿ, ಸಮ್ಯಕ್ ಸಮಾಧಿ.’</p>.<p><em><strong>(ಗ್ರಂಥಕೃಪೆ: ಜಿ.ಪಿ. ರಾಜರತ್ನಂ ಅವರ ‘ಜ್ಞಾನದಯಾಸಿಂಧು ಭಗವಾನ್ ಬುದ್ಧ’)</strong></em></p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p>ಸಿದ್ಧಾರ್ಥನು ಬುದ್ಧನಾದಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಮೊತ್ತಮೊದಲನೆಯ ಉಪದೇಶವೇ ‘ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಪ್ಪವತ್ತನ ಸುತ್ತ' (ಧರ್ಮಚಕ್ರಪ್ರವರ್ತನ ಸೂತ್ರ). ಇದನ್ನು ಅವನು ಐವರು ತಪಸ್ವಿಗಳಿಗೆ ಉಪದೇಶಿಸಿದನು. ಈ ಉಪದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಬುದ್ಧನ ದರ್ಶನವೆಲ್ಲವೂ ಅಡಕವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನೇ ‘ಆರ್ಯಸತ್ಯಗಳು’ ಎನ್ನುವುದು. ಈ ಉಪದೇಶ ನಡೆದದ್ದು ಆಷಾಢಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ. ‘ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ’ದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಭಾಗವನ್ನು ಜಿ. ಪಿ. ರಾಜರತ್ನಂ ಅವರು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅದರ ಸಂಗ್ರಹ ಇಲ್ಲಿದೆ:</p>.<p>‘ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ! ಈ ಎರಡು ಅಂತಗಳು ಪರಿವ್ರಜಿಸಿದವನಿಂದ ಸೇವಿಸಲ್ಪಡತಕ್ಕವಲ್ಲ. ಯಾವ ಎರಡು? ಕಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಮಸುಖಗಳಲ್ಲಿ ಅದ್ದಿಹೋಗುವುದು ಹೀನವಾದದ್ದು, ಗ್ರಾಮ್ಯವಾದದ್ದು, ಲೋಕದ ಜನಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ್ದು, ಅನಾರ್ಯವಾದದ್ದು, ಅನರ್ಥಸಂಹಿತವಾದದ್ದು; (ಅದರಂತೆಯೇ) ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಕ್ಲೇಶವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದು ದುಃಖವು, ಅನಾರ್ಯಸಂಹಿತವು.</p>.<p>‘ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ! ಈ ಎರಡು ಅಂತಗಳ ಹತ್ತಿರಹೋಗದೆ, ಚಕ್ಷುವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ, ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ, ಉಪಶಮೆಗೂ ಅಭಿಜ್ಞೆಗೂ ಸಂಬೋಧಿಗೂ ನಿರ್ವಾಣಕ್ಕೂ ನಡಸುವ ಮಧ್ಯಮಮಾರ್ಗವು ತಥಾಗತನಿಂದ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖವೆಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ. ಜನನವು ದುಃಖ, ಜರೆಯು ದುಃಖ, ವ್ಯಾಧಿಯೆಂಬ ದುಃಖ, ಮರಣವು ದುಃಖ, ಅಪ್ರಿಯವಾದವುಗಳೊಡನೆ ಸೇರುವುದು ದುಃಖ, ಪ್ರಿಯವಾದವುಗಳೊಡನೆ ಸೇರುವುದರಿಂದ ದುಃಖ, ಇಷ್ಟವಾದದ್ದು ದೊರಕದಿದ್ದರೆ ಅದೂ ದುಃಖ.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖಸಮುದಯವೆಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ. ಪುನರ್ಭವಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿ, ನಂದೀರಾಗಗಳಿಗೆ ಸಹಗತವಾಗಿ, ಅಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ತೃಷ್ಣೆ; ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ – ಕಾಮಕೃಷ್ಣಾ, ಭವತೃಷ್ಣಾ, ವಿಭವತೃಷ್ಣಾ.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖನಿರೋಧವೆಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ; ಇದೇ ತೃಷ್ಣೆಯನ್ನೇ ಅಶೇಷವಾದ ವಿರಾಗದಿಂದ ನಿರೋಧಿಸಿ, ಅದನ್ನು ತೊರೆದು, ಅದರಿಂದ ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡು, ಅದಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕದೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಆಶ್ರಯ ಕೊಡದಿರುವುದು.</p>.<p>‘ಮತ್ತೆ ಭಿಕ್ಷುಗಳೆ, ಇದು ದುಃಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪ್ರತಿಪದಾ ಎಂಬ ಆರ್ಯಸತ್ಯ; ಇದೇ ಆರ್ಯವಾದ ಅಷ್ಟಾಂಗಿಕ ಮಾರ್ಗ. ಯಾವುವೆಂದರೆ – ಸಮ್ಯಕ್ ದೃಷ್ಟಿ,ಸಮ್ಯಕ್ ಸಂಕಲ್ಪ, ಸಮ್ಯಕ್ ವಾಕ್, ಸಮ್ಯಕ್ ಕರ್ಮ, ಸಮ್ಯಕ್ ಆಜೀವ, ಸಮ್ಯಕ್ ವ್ಯಾಯಾಮ, ಸಮ್ಯಕ್ ಸ್ಮೃತಿ, ಸಮ್ಯಕ್ ಸಮಾಧಿ.’</p>.<p><em><strong>(ಗ್ರಂಥಕೃಪೆ: ಜಿ.ಪಿ. ರಾಜರತ್ನಂ ಅವರ ‘ಜ್ಞಾನದಯಾಸಿಂಧು ಭಗವಾನ್ ಬುದ್ಧ’)</strong></em></p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>