<p>ಲಘೀಯಃ ಪ್ರಾಜ್ಯಂ ವಾ ಫಲಮಭಿಮುಖಂ ಯಾತು ಮನಸಾ</p>.<p>ನಿರೀಹೇಣ ಸ್ಥಾತುಂ ಕ್ವಚಿದಪಿ ನ ಯುಕ್ತಂ ಮತಿಮತಾ ।</p>.<p>ಕುಲಾಲೋ ದಂಡೇನ ಭ್ರಮಯತಿ ನ ಚೇಚ್ಚಕ್ರಮನಿಶಂ</p>.<p>ಶರಾವಃ ಕುಂಭೋ ವಾ ನ ಹಿ ಭವತಿ ಸತ್ಯಾಮಪಿ ಮೃದಿ ।।</p>.<p>ಇದರ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೀಗೆ:</p>.<p>‘ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕದೋ ಅಥವಾ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದೋ - ಯಾವುದೇ ಆದರೂ ಸರಿ, ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಕುರಿತು ಮನಸ್ಸು ಪ್ರವರ್ತಿಸಲಿ. ಬುದ್ಧಿವಂತನಾದವನು ಯಾವ ಆಶೆಯೂ ಇಲ್ಲದೆ ನಿಂತಿರಬೇಕೆಂಬುದು ಯಾವಾಗಲೂ ಯುಕ್ತವಲ್ಲ. ಕುಂಬಾರನು ಚಕ್ರವನ್ನು ಕೋಲಿನಿಂದ ತಿರುಗಿಸದೇ ಇದ್ದರೆ ಮಣ್ಣಿದ್ದರೂ ಮಡಕೆಯೂ ತಯಾರಾಗದು, ತಟ್ಟೆಯೂ ತಯಾರಾಗದು.’</p>.<p>ಕರ್ಮಮಾರ್ಗವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತಿದೆ ಈ ಸುಭಾಷಿತ.</p>.<p>ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಅದರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಅದೇ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಾವು ಮೊದಲಿಗೆ ಆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರವೃತ್ತಿಯೇ ಇಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಆರಂಭವೇ ಆಗದಷ್ಟೆ!</p>.<p>ನಮ್ಮ ದೇಶದ ವಿಚಾರಧಾರೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ದಾರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು: ಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗ; ಇನ್ನೊಂದು: ನಿವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ಅದೇ ನಿಜವಾದ ಜೀವನಮಾರ್ಗ ಎಂಬಂತೆ ಅದನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಮಾತನಾಡುವವರು ದಿಟವಾಗಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಇರುವವರೇ ಆಗಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಗಮನೀಯ! ಇರಲಿ!!</p>.<p>ಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧ ನಿವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗ ಎಂಬಂತೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ನಿವೃತ್ತಿಯನ್ನೇ ದಿಟವಾದ ಆದರ್ಶ ಎಂಬಂತೆಯೂ ಹೊಗಳುವುದುಂಟು. ಸುಭಾಷಿತ ಈ ಮನೋಧರ್ಮವನ್ನೇ ಸರಿಯಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅದು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಉದಾಹರಣೆಯೂ ನಮ್ಮ ನಿತ್ಯದ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುವಂಥದ್ದೇ. ಮಡಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಕೇವಲ ಮಣ್ಣು ಮಾತ್ರವೇ ಇದ್ದರೆ ಸಾಲದು ಅಲ್ಲವೆ? ಮೊದಲಿಗೆ ನಮಗೆ ಮಡಕೆ ಬೇಕು ಎಂಬ ಆಶೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಚಿಗುರೊಡೆಯಬೇಕು; ನಾವು ಮಡಕೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕೆಂಬ ಸಂಕಲ್ಪ ಮೂಡಬೇಕು. ಆ ಸಂಕಲ್ಪ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಗಬೇಕು; ಚಕ್ರವನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬೇಕು; ಕೈ ಮಣ್ಣಾಗಬೇಕು; ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ಮಡಕೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕು.</p>.<p>ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಸಣ್ಣ ಕೆಲಸ ಇರಲಿ, ದೊಡ್ಡ ಕೆಲಸ ಇರಲಿ, ಮೊದಲಿಗೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಸಂಕಲ್ಪ ಮೂಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನನಗೆ ಮಡಕೆ ಬೇಕು ಎಂಬ ಆಶೆ ಮೊದಲಿಗೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹೀಗೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ಆಶೆ ಪಡಲೇಬಾರದು – ಎಂಬಂತೆ ಅತಿರೇಕದಿಂದ ನಮ್ಮ ಕೆಲವೊಂದು ಶಾಸ್ತ್ರವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದನ್ನು ತಪ್ಪು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದೆ ಸುಭಾಷಿತ.</p>.<p>ಆಶೆಯೇ ತಪ್ಪಲ್ಲ; ಅದು ನಮ್ಮ ಜೀವನದ ಸಂಭ್ರಮ–ಸೌಂದರ್ಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ. ಆದರೆ ಈ ಆಶೆ ಅತಿಯಾಶೆ ಆಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನೂ ಮಾಡಬೇಕಿದೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p>ಲಘೀಯಃ ಪ್ರಾಜ್ಯಂ ವಾ ಫಲಮಭಿಮುಖಂ ಯಾತು ಮನಸಾ</p>.<p>ನಿರೀಹೇಣ ಸ್ಥಾತುಂ ಕ್ವಚಿದಪಿ ನ ಯುಕ್ತಂ ಮತಿಮತಾ ।</p>.<p>ಕುಲಾಲೋ ದಂಡೇನ ಭ್ರಮಯತಿ ನ ಚೇಚ್ಚಕ್ರಮನಿಶಂ</p>.<p>ಶರಾವಃ ಕುಂಭೋ ವಾ ನ ಹಿ ಭವತಿ ಸತ್ಯಾಮಪಿ ಮೃದಿ ।।</p>.<p>ಇದರ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೀಗೆ:</p>.<p>‘ಬಹಳ ಚಿಕ್ಕದೋ ಅಥವಾ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದೋ - ಯಾವುದೇ ಆದರೂ ಸರಿ, ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಕುರಿತು ಮನಸ್ಸು ಪ್ರವರ್ತಿಸಲಿ. ಬುದ್ಧಿವಂತನಾದವನು ಯಾವ ಆಶೆಯೂ ಇಲ್ಲದೆ ನಿಂತಿರಬೇಕೆಂಬುದು ಯಾವಾಗಲೂ ಯುಕ್ತವಲ್ಲ. ಕುಂಬಾರನು ಚಕ್ರವನ್ನು ಕೋಲಿನಿಂದ ತಿರುಗಿಸದೇ ಇದ್ದರೆ ಮಣ್ಣಿದ್ದರೂ ಮಡಕೆಯೂ ತಯಾರಾಗದು, ತಟ್ಟೆಯೂ ತಯಾರಾಗದು.’</p>.<p>ಕರ್ಮಮಾರ್ಗವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತಿದೆ ಈ ಸುಭಾಷಿತ.</p>.<p>ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಅದರಷ್ಟಕ್ಕೆ ಅದೇ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ನಾವು ಮೊದಲಿಗೆ ಆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರವೃತ್ತಿಯೇ ಇಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸ ಆರಂಭವೇ ಆಗದಷ್ಟೆ!</p>.<p>ನಮ್ಮ ದೇಶದ ವಿಚಾರಧಾರೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ದಾರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು: ಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗ; ಇನ್ನೊಂದು: ನಿವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ಅದೇ ನಿಜವಾದ ಜೀವನಮಾರ್ಗ ಎಂಬಂತೆ ಅದನ್ನು ಬಿಂಬಿಸಲಾಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಮಾತನಾಡುವವರು ದಿಟವಾಗಿ ಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಇರುವವರೇ ಆಗಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಗಮನೀಯ! ಇರಲಿ!!</p>.<p>ಪ್ರವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧ ನಿವೃತ್ತಿಮಾರ್ಗ ಎಂಬಂತೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ನಿವೃತ್ತಿಯನ್ನೇ ದಿಟವಾದ ಆದರ್ಶ ಎಂಬಂತೆಯೂ ಹೊಗಳುವುದುಂಟು. ಸುಭಾಷಿತ ಈ ಮನೋಧರ್ಮವನ್ನೇ ಸರಿಯಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅದು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಉದಾಹರಣೆಯೂ ನಮ್ಮ ನಿತ್ಯದ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುವಂಥದ್ದೇ. ಮಡಕೆಯನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದರೆ ನಮ್ಮ ಬಳಿ ಕೇವಲ ಮಣ್ಣು ಮಾತ್ರವೇ ಇದ್ದರೆ ಸಾಲದು ಅಲ್ಲವೆ? ಮೊದಲಿಗೆ ನಮಗೆ ಮಡಕೆ ಬೇಕು ಎಂಬ ಆಶೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಚಿಗುರೊಡೆಯಬೇಕು; ನಾವು ಮಡಕೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕೆಂಬ ಸಂಕಲ್ಪ ಮೂಡಬೇಕು. ಆ ಸಂಕಲ್ಪ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಬದಲಾಗಬೇಕು; ಚಕ್ರವನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬೇಕು; ಕೈ ಮಣ್ಣಾಗಬೇಕು; ಕುಶಲತೆಯಿಂದ ಮಡಕೆಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಬೇಕು.</p>.<p>ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಸಣ್ಣ ಕೆಲಸ ಇರಲಿ, ದೊಡ್ಡ ಕೆಲಸ ಇರಲಿ, ಮೊದಲಿಗೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಸಂಕಲ್ಪ ಮೂಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನನಗೆ ಮಡಕೆ ಬೇಕು ಎಂಬ ಆಶೆ ಮೊದಲಿಗೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಹೀಗೆ ಯಾವುದನ್ನೂ ಆಶೆ ಪಡಲೇಬಾರದು – ಎಂಬಂತೆ ಅತಿರೇಕದಿಂದ ನಮ್ಮ ಕೆಲವೊಂದು ಶಾಸ್ತ್ರವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದನ್ನು ತಪ್ಪು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದೆ ಸುಭಾಷಿತ.</p>.<p>ಆಶೆಯೇ ತಪ್ಪಲ್ಲ; ಅದು ನಮ್ಮ ಜೀವನದ ಸಂಭ್ರಮ–ಸೌಂದರ್ಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣ. ಆದರೆ ಈ ಆಶೆ ಅತಿಯಾಶೆ ಆಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನೂ ಮಾಡಬೇಕಿದೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>